ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
01 ေအာက္တိုဘာ၊ 2020
မွတ္တမ္းဓါတ္ပံု-Cox's Bazar ဒုကၡသည္စခန္းမွ ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မိန္းကေလးငယ္မ်ား (ၾသဂုတ္လ ၂၄ ရက္ ၂၀၁၈)
ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ႐ိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ အသက္မျပည့္ေသးတဲ့ မိန္းကေလးငယ္ေတြကို လက္ ထပ္ ထိမ္းျမားေပးမႈ မ်ားျပားလာေနတဲ့ အေျခအေန စိုးရိမ္ေနရေၾကာင္း စက္တင္ဘာလ ၂၉ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ Conflict and Health သုေတသနစာတမ္းမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အ႐ြယ္မေရာက္ေသးပဲ လက္ထပ္ထိမ္းျမားခံရတဲ့အတြက္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြလဲရွိေနေၾကာင္း ဒု ကၡသည္စခန္းတြင္း ေနထိုင္သူတဦးက ဗြီအိုေအ ဘဂၤလားဌာနကို ေျပာျပခဲ့ပါတယ္။
အေၾကာင္းစုံကို မအင္ၾကင္းႏိုင္က တင္ျပမွာပါ။
ကေလးအ႐ြယ္ မိန္းကေလးငယ္ေတြကို လက္ထပ္ထိမ္းျမားေပးေနတဲ့ကိစၥ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ဘာ ေၾကာင့္ မ်ားလာသလဲဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကို အမည္မေဖၚလိုတဲ့ ဒုကၡသည္စခန္းမွာ ေနထိုင္သူတဦးက ဗြီအိုေအ ဘဂၤလားဌာနကို အခုလိုေျပာျပပါတယ္။
"မိသားစုေတြမွာ အထူးသျဖင့္ အေဖေတြ၊ အကိုေတြ၊ ေမာင္ေတြ အသတ္ခံရတဲ့ အတြက္ ဒုကၡသည္စခန္း မွာ မိန္းမသားေတြခ်ည္းပဲေနၾကရသူေတြ၊မိဘမဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ မိန္းကေလးငယ္ေတြ ဟာ ဒုကၡသည္စခန္းကို ေရာက္လာတဲ့အခါမွာ သူတို႔အတြက္ အဆင္သင့္ေနရာမရွိတာ၊ စနစ္တက်ေဆာက္ေပးထားတဲ့ေန ရာမ်ိဳး ေတြမရွိပဲေတြ႕တဲ့ေနရာမွာ တဲအိမ္ထိုးၿပီး လူေတြ ႁပြတ္သိပ္ေနတဲ့ေနရာေတြမွာ ျဖစ္သလို ေနၾကရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဆြမ်ိဳးသားခ်င္းနီးစပ္သူေတြနဲ႔လည္း တကြဲတျပားစီ ေနၾကရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔အတြက္ ရိ ကၡာေတာင္းတာ၊ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ ေတာင္ကုန္း၊ ေမွာင္မိုက္တဲ့ေနရာေတြမွာ သြားဖို႔လာဖို႔ အလြန္ခက္ခဲၿပီး အႏၲရာယ္မ်ားပါတယ္။ ေနာက္ တဲအိမ္ငယ္ေတြထဲ မိသားစုအလြန္မ်ားတဲ့အတြက္ သူတို႔ မိဘေတြကိုယ္ တိုင္ သမီးေတြကို အ႐ြယ္မေရာက္ေသးပဲ လက္ထက္ေပးလိုက္တာေတြလည္း ရွိပါတယ္။"
မိန္းကေလးငယ္ေတြ အ႐ြယ္မေရာက္ေသးပဲ အတင္းအၾကပ္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားေပးတဲ့အတြက္ ေနာက္ ဆက္တြဲ အက်ိဳးဆက္ေတြကိုလည္း သူက အခုလို ဆက္ေျပာပါတယ္။
"ဘယ္မိဘကမွ သူတို႔ သမီးေတြကို သူမ်ားလက္ထဲ ထည့္မေပးလိုက္ခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနအရ ေပးစားရတာျဖစ္တယ္။ အက်ိဳးဆက္ကေတာ့ အသက္အ႐ြယ္ မတူတာ၊ ငယ္ငယ္႐ြယ္႐ြယ္နဲ႔ လက္ထက္ရ တဲ့ အတြက္ အိမ္တြင္းေရးျပႆနာ၊ အိမ္ေထာင္ အဆင္မေျပတာ၊ မိန္းကေလးငယ္ေတြအတြက္ ေပ်ာ္႐ႊင္မႈ မရွိတာေတြ ရွိပါတယ္။ အခုလို အ႐ြယ္မေရာက္ေသးသူေတြကို ေစာေစာစီးစီး လက္ထပ္ထိမ္းျမားတာမ်ိဳး မလုပ္ဖို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အာဏာပိုင္ေတြ၊ NGO ေတြနဲ႔ လူမႈအဖြဲ႕အစည္း ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း မိဘေ တြကို ပညာေပးအစီအစဥ္ေတြ အၿမဲလုပ္ေပးေနပါတယ္။"
ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ဖိႏွိပ္ညွင္းပန္းမႈေတြေၾကာင့္ အိုးအိမ္စြန္႔ခြာ ထြက္ေျပးရတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ အကာ အ ကြယ္မဲ့ေနတဲ့အေျခအေနမွာ အခုလို အရြယ္ေရာက္မေရာက္ေသးတဲ့ မိန္းကေလးငယ္ေတြအတြက္ ဘက္ေပါင္းစံုကေန ပိုၿပီး လံုၿခံဳမႈကင္းမဲ့ေစတဲ့ အေျခအေနေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္လို႔ Women Peace Network အဖြဲ႕ထူေထာင္သူလည္းျဖစ္ ညြန္ၾကားေရးမွဴးလည္းျဖစ္တဲ့ မေဝေ၀ႏုက ဗြီအိုေအကို ေျပာပါ တယ္။
"ဒီထက္ဆိုးရြားတဲ့ အေျခအေနေတြျဖစ္ေနတယ္ဆိုတာ က်မတို႔ ေတြ႕ရပါတယ္။ ကေလးသူငယ္ေတြကို လက္ထပ္ထိမ္းျမားေပးရံုတင္မကပဲ မိန္းကေလးေတြကိုလည္း လိင္ ကုန္ကူးခံရတာေတြလည္း ရွိပါတယ္။ မိဘေတြက သူတို႔ သမီးေတြရဲ႕ လံုၿခံဳမႈဘ၀ေနထိုင္ေရးကို စိုးရိမ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ရရာနည္းလမ္းနဲ႔ ေယာ က်္ား ေပးစာခ်င္တာေပါ့ေနာ္။ ေယာက်္ားသားရွိသြားၿပီဆိုရင္ သူတို႔ဘ၀ေတြ ပိုၿပီးလံုၿခံဳမႈ ရွိႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ အျမင္မ်ဳိးရွိၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ က်မတို႔ နားလည္ရမွာက ဒီကိစၥဟာ သာမန္ဆင္းရဲလို႔၊ ပညာမတတ္လို႔ ဆို တာထက္ သူတို႔ဘ၀လံုၿခံုမႈ ကင္းမဲ့မႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာတယ္လို႔ က်မ ျမင္ပါတယ္။”
ဥပေဒအရ မိန္းကေလးငယ္ေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ အားနည္းတဲ့အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လည္း မေဝေ၀ႏုက အခုလို ေျပာပါတယ္။
”ဒီဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ဒုကၡသည္ျဖစ္သြားေပမယ့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသားမဟုတ္တဲ့အတြက္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ဥပေဒအရ ကာကြယ္မႈေပးႏိုင္တာ အားနည္းတာေတြ႕ရပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာဆိုရင္ မွန္ပါတယ္။ အသက္ (၁၈)ျပည့္မွ လက္ထပ္ထိမ္းျမားရမယ္ဆိုတဲ့ ဥပေဒမ်ဳိးရွိတာေၾကာင့္ ဒီလို အရမ္းငယ္တဲ့ မိန္းကေ လးေတြ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္းကေန အထိုက္အေလ်ာက္ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ျမန္မာ ၿပည္ မွာ အရင္က အသက္မျပည့္သူေတြ လက္ထပ္ထိမ္းျမားတဲ့ အစဥ္အလာ တခုလို ေနရာတိုင္းလိုမွာရွိခဲ့ ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြမွာရွိတာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ရခိုင္မွာ ထူးျခားတာက ဒီလိုဥပေဒေတြကို ဒီ ေလာက္ နဲ႔ တင္မဟုတ္ပဲနဲ႔ အသက္ (၁၈)ႏွစ္မျပည့္ခင္ အိမ္ေထာင္မျပဳရဘူးဆိုတဲ့ ဥပေဒထက္ေက်ာ္ လြန္ ၿပီး တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြမွာ ေဒသႏၱာရဥပေဒေတြနဲ႔ပါ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ ကန္႔သတ္တဲ့ အဆင့္ထိရွိခဲ့ပါတယ္။”
ျမန္မာႏိုင္ငံဥပေဒအရ အသက္ ၁၈ႏွစ္ မျပည့္ခင္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားခြင့္ ပိတ္ပင္ထားတဲ့အတြက္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ ေတြဟာ သူတို႔ေနရပ္မွာ ရွိေနစဥ္အခ်ိန္က ဥပေဒအတိုင္း လိုက္နာရတဲ့အတြက္ အခုလိုမ်ိဳး ကေလးသူငယ္ ေတြ လက္ထပ္ေပးတာမ်ိဳးမရွိခဲ့ဘူးလို႔ Conflict and Health စာေစာင္မွာ ေဖၚျပထားတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဒု က ၡသည္စခန္းေတြက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြၾကားမွာ ကေလးသူငယ္ လက္ထပ္ထိမ္းျမားျခင္း ဓေလ့ကို က်င့္သုံးေန ၿခင္း ဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ သုေတသနစာတမ္းမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။
အခုလို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ဒုကၡသည္စခန္းေတြမွာ ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ဓေလ့ထုံးတမ္းကို ျပန္ၿပီးက်င့္သုံးလာေန တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
စစ္တမ္းေတြ႕ရွိခ်က္ ပဋိပကၡေတြနဲ႔ ေနရပ္ရင္းစြန္႔ခြာထြက္ေျပးမႈေတြေၾကာင့္ အခုလိုရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ၾကား ကေလးသူငယ္လက္ထပ္ထိမ္းျမားမႈေတြ ပိုၿပီးျဖစ္လာေစတယ္လို႔ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါအျပင္ အ ကာ ကြယ္မဲ့ျဖစ္ေနတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာကေလးငယ္ေတြအတြက္ အေျခအေန ပိုမိုဆိုးရြားေစတယ္လို႔ေရးသားထား ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment