လူအစုလိုက္သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း ဝန္ခံထားတဲ့ တပ္မေတာ္ သားႏွစ္ဦးကို ICC ထိန္းသိမ္းထား

လြတ္လပ္တဲ့အာရွအသံ ( RFA )

ျမန္မာဌာန | သတင္းမ်ား

2020-09-08

၂ဝ၁၇ ခုႏွစ္က ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ တပ္မေတာ္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္စဥ္အတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ အရပ္သား အေျမာက္အျမားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ရာမွာ ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ခဲ့တယ္လို႔ ဝန္ခံ ထား တဲ့ တပ္သားမ်ိဳးဝင္းထြန္းနဲ႔ တပ္သား ေဇာ္နိုင္ထြန္းတို႔ကို နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မႈဆိုင္ရာ တရား႐ုံး (ICC) က နယ္သာလန္နိုင္ငံ သည္ဟိတ္ၿမိဳ႕မွာ ထိန္းသိမ္းထားတယ္လို႔ နယူးေယာက္တိုင္း သတင္းစာက ဒီေန႔ အတည္ျပဳ ေရးသားလိုက္ပါတယ္။

ဒီတပ္သား ႏွစ္ဦးဟာ ရကၡိဳင့္တပ္ေတာ္ (AA) က ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ တပ္သား ႏွစ္ဦးျဖစ္ၿပီး၊ ဘူးသီးေတာင္ ၿမိဳ႕ နယ္ ေတာင္ဘဇားေက်းရြာမွာ တပ္မေတာ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ အေယာက္ ၃ဝ ခန႔္ သတ္ျဖတ္ ရာ မွာ ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ခဲ့တယ္လို႔ AA အဖြဲ႕က ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ ႐ုပ္သံဗီဒီယိုမွာ ထြက္ဆို ထားၾကသူႏွစ္ဦး ျဖစ္ပါတယ္။

တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဒီတပ္သားေဟာင္း ႏွစ္ဦး က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ျပစ္မႈေတြအတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္ ခုံ႐ုံး ICC အေနနဲ႔ အျမန္ဆုံး အေရးယူဖို႔နဲ႔၊ အေရးႀကီးတဲ့ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြအျဖစ္ အကာအကြယ္
ေပးဖို႔ တိုက္တြန္းေၾကာင္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ အေျခစိုက္ Fortify Rights လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႕က ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လိုက္ပါတယ္။

ဒီေန႔ ထုတ္ေဝတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု အေျခစိုက္ New York Times သတင္းစာ၊ ကေနဒါ နိုင္ငံအ ေၿခစိုက္ CBC သတင္းဌာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္းေတြမွာလည္း ဒီတပ္သားႏွစ္ဦးဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျမန္မာစစ္တပ္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္စဥ္အတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာအရပ္သား ဒါဇင္ေပါင္းမ်ားစြာကို သတ္ျဖတ္ရာမွာ ပါဝင္ ခဲ့တယ္လို႔ ဗီဒီယိုဖိုင္ထဲမွာ ဝန္ခံေျပာၾကားထားေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါတယ္။

နယူးေယာက္တိုင္း သတင္းစာကေတာ့ ဒီတပ္သားႏွစ္ဦးရဲ့ ဝန္ခံခ်က္ေတြ မွန္၊ မမွန္ အတည္ျပဳနိုင္ျခင္း မရွိ ေသးဘူးလို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဒီတပ္သားႏွစ္ဦးကို ရခိုင့္တပ္ေတာ္ (AA) က ထိန္းသိမ္းထားစဥ္အတြင္းမွာ ဒီဝန္ခံခ်က္ဗီဒီယိုကို ရိုက္ကူးခဲ့ တာ ျဖစ္ၿပီး၊ တရားရင္ဆိုင္ဖို႔နဲ႔ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြအျဖစ္ ထြက္ဆိုဖို႔ နယ္သာလန္နိုင္ငံ သည္ဟိတ္ၿမိဳ႕ က ICC တရား႐ုံးကို လႊဲေျပာင္းခဲ့တာလို႔ ရိုက္တာသတင္းဌာနက ေဖာ္ျပပါတယ္။

ဒီတပ္သားႏွစ္ဦးရဲ့ ဝန္ခံခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ရိုက္တာသတင္းဌာနက ျမန္မာအာဏာပိုင္ေတြကို ဆက္ သြယ္ ေမးျမန္းဖို႔ ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ ဖုန္းလက္ခံေျဖၾကားတာ မရွိေသးဘူးလို႔ ေဖာ္ျပပါတယ္။

Fortify Rights အဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္ထဲမွာ... ျမန္မာစစ္တပ္ ခမရ (၅၆၅) က တပ္သား မ်ိဳး ဝင္းထြန္းနဲ႔ ခမရ (၃၅၃) က တပ္သားေဇာ္နိုင္ထြန္းတို႔ဟာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ့ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္စဥ္အတြင္း ရိုဟင္ဂ်ာ အရပ္သားေတြကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေၾကာင္း ဝန္ခံ ထား တဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင္ေတြကို အခုႏွစ္ ဇူလိုင္လမွာ ရခိုင့္တပ္ေတာ္က ရိုက္ကူးခဲ့ေၾကာင္း၊ အဲဒီေနာက္ ၾသဂုတ္လမွာ ဒီတပ္သားႏွစ္ဦးဟာ ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ နယ္စပ္ကို ေရာက္ရွိလာၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အာဏာပိုင္ေတြထံ မွာ ခိုလႈံခြင့္ ေတာင္းခံခဲ့ေၾကာင္း၊ အဲဒီေနာက္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရက ဒီတပ္သားႏွစ္ဦးကို နိုင္ငံတကာ ရာဇ ဝတ္တရား႐ုံး (ICC) ကို အေၾကာင္းၾကားခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

အခုလို အျပစ္က်ဴးလြန္ရာမွာ ကိုယ္တိုင္ပါဝင္ခဲ့တဲ့ တပ္သားႏွစ္ဦးရဲ့ ဝန္ခံထြက္ဆိုခ်က္ေတြ ေပၚထြက္လာ တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Fortify Rights အဖြဲ႕က Nickey Diamond က အခုလို ေျပာပါတယ္။
                                                             

nickey-diamond
“ကၽြန္ေတာ္တို႔ အရမ္းကိုပဲ shock ရမိပါတယ္။ ကိုယ္တိုင္ က်ဴး လြန္ခဲ့တဲ့ သူေတြက အခုလို ထုတ္ေဖာ္ ဝန္ခံလာတာ ျဖစ္တဲ့ အ တြက္ ေတာ္ေတာ္လည္း အံ့ၾသမိပါတယ္။ အစိုးရက တခ်ိန္လုံး စစ္တပ္က ဒါမ်ိဳးေတြ မက်ဴးလြန္ပါဘူး ဆိုၿပီး စစ္တပ္ကို အကာ အကြယ္ေတြ ေပးထားတယ္၊ ဒီလူႏွစ္ေယာက္ရဲ့ သက္ေသ ထြက္ ဆိုခ်က္ေတြကို ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါမွာ သူတို႔ရဲ့ အထက္လူ ႀကီးေတြ၊ အထက္အရာရွိေတြရဲ့ အမိန႔္ေပး ေစခိုင္းမႈအရ လုပ္ ရတာပါလို႔ ပါတဲ့အတြက္ ICJ အမႈမွာေရာ၊ ICC မွာေရာ ျမန္မာ နိုင္ငံအတြက္ ႀကီးမားတဲ့ သက္ေရာက္မႈေတြ ရွိလိမ့္မယ္လို႔ ယူဆရပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ တရားမၽွတမႈ ရွာေဖြေပးနိုင္ဖို႔ မလြယ္ဘူးလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အရင္က သုံးသပ္ထားပါတယ္။ အခုလို က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့သူေတြ ကိုယ္တိုင္ထြက္လာၿပီး ဝန္ခံတာမ်ိဳး ျဖစ္လာေတာ့ ျမန္ မာစစ္တပ္နဲ႔ အစိုးရအတြက္ လုံးဝမေကာင္းတဲ့ အေျခအေန တစ္ခုကို ရင္ဆိုင္လာရေတာ့မွာပါ”

ျမန္မာတပ္သားႏွစ္ဦး ဝန္ခံထြက္ဆိုထားတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင္ထဲက အေၾကာင္းအရာေတြဟာ ယုံၾကည္ရေလာက္ တယ္လို႔ Nickey Diamond က ေျပာပါတယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ အရင္တုန္းက ၂၀၁၆-၂၀၁၇ ကာလတုန္းက စစ္တပ္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္စဥ္ အ ခ်ိန္ တုန္းက က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားတာ ရွိပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက မွတ္တမ္းထဲက အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ့ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြကို တိုက္ဆိုင္စစ္ေဆး ပါ တယ္။ ေနာက္ၿပီး ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးမစ္ရွင္ FFM ကလည္း ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အစီရင္ခံ စာေတြ ရွိပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ေရာက္ေနတဲ့ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳး ေဖာက္မႈေတြ ကိုယ္တိုင္ ၾကဳံခဲ့ရသူေတြက ေျပာၾကားထားတာေတြနဲ႔လည္း တိုက္ဆိုင္ စစ္ေဆးပါတယ္။ ဒီလို တိုက္ဆိုင္ စစ္ေဆးလိုက္တဲ့အခါမွာ ဒီဗီဒီယိုဖိုင္ထဲက လူႏွစ္ဦးဟာ က်ဴးလြန္မႈေတြမွာ ကိုယ္တိုင္ ကိုယ္က် ပါဝင္ခဲ့တယ္လို႔ ယုံၾကည္ရေလာက္တဲ့အတြက္ အခုလို ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္လိုက္တာပါ။“

ဒီတပ္သားႏွစ္ဦးရဲ့ ဝန္ခံခ်က္ေတြဟာ ရိုဟင္ဂ်ာေတြနဲ႔၊ တရားမၽွတမႈရဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံက လူ နည္းစုေတြ အတြက္ အလြန္ႀကီးမားတဲ့ အလွည့္အေျပာင္းျဖစ္တယ္လို႔ Fortify Rights အဖြဲ႕က Matthew Smith က New York Times သတင္းစာကို ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ႏွစ္ဦးဟာ ICC တရား႐ုံးမွာ ႐ုံးတင္ စစ္ ေဆးၿပီး အေရးယူခံရမယ့္ ပထမဆုံးတရားခံေတြ ျဖစ္သလို႔ ပထမဆုံး ျမန္မာ စစ္တပ္တြင္းက မ်က္ျမင္ သက္သေ တြ ျဖစ္လာမယ္လို႔လည္း Matthew Smith က ေျပာပါတယ္။

ဒီတပ္မေတာ္သားႏွစ္ဦးကို ICC က ထိန္းသိမ္းထားတယ္ ဆိုတဲ့သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ညီမၽွျခင္းျမန္မာ အဖြဲ႕က ဦးေအာင္မ်ိဳးမင္းက အခုလို ေျပာပါတယ္။

"သူတို႔က ဘယ္ဘက္မွာရပ္တည္ၿပီး ဘယ္အေၾကာင္းေတြ ေျပာမလဲေတာ့ မသိဘူး။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေျပာ ဖို႔ကေတာ့ ခက္ခဲပါေသးတယ္။ တကယ္လို႔ ဒီတပ္မေတာ္သားေတြက က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ကိစၥေတြ၊ သူတို႔ ရင္ ဆိုင္ၾကဳံေတြ႕ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ဖြင့္ဟေျပာဆိုတာမ်ိဳးေတြ ရွိရင္ေတာ့ အမႈသြားအမႈလာနဲ႔ ပတ္ သက္ ၿပီး စြပ္စြဲေနတဲ့ စစ္ပြဲဆိုင္ရာ ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈေတြအတြက္ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ ျဖစ္သြားနိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ေလာက္အဆင့္အထိ ေျပာၾကားမလဲ၊ ဘယ္ေလာက္ခိုင္မာမႈရွိလဲ ဆိုတာေတာ့ အခုအခ်ိန္မွာ ေျပာဖို႔ ခက္ေနပါေသးတယ္။ အမွန္တရားကို ရပ္တည္မလား ဘယ္ေပၚမွာ ရပ္တည္မလဲ ဆိုတာကို ေစာင့္ၾကည့္ဖို႔ လိုအပ္တယ္"

ဒီသတင္းနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ ျမန္မာ-ရိုဟင္ဂ်ာအဖြဲ႕ (BROUK) က ဦးထြန္းခင္က အခုလိုေျပာ ပါတယ္။

tunkhin
"ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ ေတာ္ေတာ္ေလးကို ဝမ္းသာစရာသတင္း ျဖစ္ တယ္။ ဒီလို ရာဇဝတ္မႈ က်ဴးလြန္မႈေတြ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈေတြ လုပ္ ထားတယ္ဆိုတာ သူတို႔ ေျပးမလြတ္ဘူး၊ ဒါက အစပဲ ရွိေသးတယ္၊ ေနာက္ထပ္ ထြက္လာဖို႔ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ဒီလို က်ဴးလြန္ေနတဲ့ ရာဇ ဝတ္သားေတြအားလုံးကို ေဖာ္ထုတ္နိုင္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ့္အေနနဲ႔ ေမၽွာ္ လင့္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မႉးႀကီး မင္းေအာင္လွိုင္ အပါ အဝင္ စစ္တပ္ထိပ္ပိုင္းအရာရွိေတြနဲ႔ ဒီလို လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈေတြ လုပ္ေနတာကို အျမန္ဆုံး ရပ္တန္းကရပ္ဖို႔ လိုအပ္တယ္ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္ ေျပာခ်င္ပါတယ္"

ဒီ ဗီဒီယိုဖိုင္ေတြထဲမွာ... တပ္သားမ်ိဳးမင္းထြန္းဟာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလအတြင္း ေတာင္ဘဇာ ေက်းရြာက ကေလးငယ္ေတြ အပါအဝင္ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား အမ်ိဳးသမီး ၃၀ ထက္မနည္း သတ္ျဖတ္ ရာမွာ ပါဝင္ခဲ့ၿပီး၊ ဘူးသီးေတာင္ၿမိဳ႕နယ္က တျခား ေက်းရြာေတြမွာ အရပ္သား ၆၀ ကေန ၇၀ ေလာက္ အထိ သတ္ျဖတ္ရာမွာ ပါဝင္ခဲ့ရေၾကာင္း ဝန္ခံထားပါတယ္။

တပ္သားေဇာ္နိုင္ထြန္း ကလည္း... ၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ့ နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ေဆာင္ စဥ္ အတြင္းမွာ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္က ေက်းရြာ ၂၀ေလာက္မွာ အရပ္သား ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား၊ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ စုစုေပါင္း ၈၀ ေလာက္ကို သတ္ျဖတ္တာနဲ႔ အေလာင္းေတြကို ေျမျမႇုပ္ေဖ်ာက္ဖ်က္ရာမွာ ပါဝင္ ခဲ့ေၾကာင္း ဝန္ခံထားပါတယ္။

တပ္သားႏွစ္ဦးလုံးက သူတို႔ကို အထက္က စစ္ဗိုလ္ေတြက ေတြ႕သမၽွ ရိုဟင္ဂ်ာ အားလုံးကို ပစ္သတ္ဖို႔ အမိန႔္ေပးခဲ့တယ္လို႔လည္း ဝန္ခံထားပါတယ္။

ဒီတပ္သားႏွစ္ဦးရဲ့ ဝန္ခံခ်က္ေတြဟာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႕ေတြရဲ့ မွတ္တမ္းေတြနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံဘက္က ထြက္ေျပးလာတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ဒုကၡသည္ေတြရဲ့ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့အတြက္ ယုံၾကည္ရေ လာက္ တယ္လို႔ သုံးသပ္ေၾကာင္း Fortify Rights အဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။

ဒီဗီဒီယိုနဲ႔ပတ္သက္လို႔ RFA က ဇြန္လ ဆန္းက တပ္မေတာ္သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕ကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္း ရာမွာ ဒီဗီဒီယိုဖိုင္ဟာ ရခိုင့္တပ္ေတာ္ AA ကလုပ္ႀကံဖန္တီးထားတဲ့ ဗီဒီယိုဖိုင္ပဲ ျဖစ္တယ္လို႔ တပ္ မေတာ္သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရး အဖြဲ႕ အတြင္းေရးမႉးက ေျဖၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဒီတပ္သား ႏွစ္ဦး နယ္သာလန္နိုင္ငံ သည္ဟိတ္ၿမိဳ႕ကို ေရာက္ရွိေနၿပီး သူတို႔ႏွစ္ဦးကို အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံးေတြမွာ စစ္ေဆးေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုေနၾကတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ RFA က ျမန္မာအစိုးရ ေျပာခြင့္ရ ပုဂၢိဳလ္ သမၼတ႐ုံး ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦးေဇာ္ေဌး၊ တပ္မေတာ္ သတင္းမွန္ ျပန္ၾကားေရးအဖြဲ႕နဲ႔ AA အ ဖြဲ႕တို႔ကို ဆက္သြယ္ေမးျမန္းေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

လင့္၊https://www.rfa.org/burmese/news/two-soldiers-icc-09082020084057.html