" ယူနီကုတ်နှင့် ဖော်ဂျီ ဖောင့် နှစ်မျိုးစလုံးဖြင့် ဖတ်နိုင်အောင်( ၂၁-၀၂-၂၀၂၂ ) မှစ၍ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီ။ (  Microsoft Chrome ကို အသုံးပြုပါ ) "

Friday, January 24, 2020

အိုင္စီေဂ်အမႈ ေရွ႕ဆက္ဘယ္အဆင့္ေတြ ျဖတ္သန္းရမလဲ


B B C
ဘီဘီစီ ၿမန္မာပိုင္း
2020.01.24
          ၾကားျဖတ္အစီအမံ ေလးခ်က္ပါတဲ့ ဆုံးျဖတ္ကို ျမန္မာအစိုးရက မွတ္သားထားတယ္လို႔ တုံ႔ျပန္


နိုင္ငံတကာတရား႐ုံး အိုင္စီေဂ်က ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈက အကာအကြယ္ေပးရမယ့္ အ ခ်က္ အပါအဝင္ ျမန္မာနိုင္ငံက လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမယ့္ အခ်က္ေလးခ်က္ကို ခ်မွတ္လိုက္ၿပီး တဲ့ ေနာက္ ျမန္မာအေနနဲ႔ လူမ်ိဳးတုံး သတ္ျဖတ္မႈကို တားဆီးတဲ့ သေဘာတူညီခ်က္ကို ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဆိုၿပီး ဂမ္ဘီ ယာက စြပ္စြဲထားတဲ့ အမႈကို တရား႐ုံးမွာ ဆက္လက္ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရမွာပါ။

အဲဒီလို အမႈကို ဆက္ရင္ဆိုင္ရာမွာ ျဖတ္သန္းလုပ္ေဆာင္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ၊ လိုက္နာရမယ့္ ေဆာင္ရြက္ ခ်က္ေတြနဲ႔ ဒါေတြကို ပ်က္ကြက္ရင္ ဘယ္လိုျဖစ္မလဲ၊ အမႈက ဘယ္အခ်ိန္၊ ဘယ္လိုၿပီးဆုံးနိုင္ သလဲဆို တာ ေတြကို Harvard Law School မွာ နိုင္ငံတကာ ဥပေဒေတြကို သင္ၾကားေပးေနတဲ့ ကထိက ေဒၚရည္မြန္ ထြန္းနဲ႔ ဥပေဒ ပညာရွင္ ေဒါက္တာျမင့္ဇံတို႔ကို ေမးျမန္ထားတာေတြထဲက ေကာက္ႏုတ္တင္ျပလိုက္ပါတယ္။

ေဒၚရည္မြန္ထြန္း ေျဖၾကားခ်က္

ၾကားျဖတ္ဆုံးျဖတ္ခ်က္အၿပီး ဘာဆက္ျဖစ္မလဲ

ပထမဆုံး ခုံ႐ုံးက Provisional Measure ခ်ၿပီးသြားတဲ့အခ်ိန္မွာ ျမန္မာနိုင္ငံအေနနဲ႔ ေလးလအတြင္း ဘာ တာဝန္ေတြ ယူေနလဲဆိုတာ ခုံ႐ုံးကို တင္ျပေပးဖို႔ တာဝန္က်သြားၿပီ။ အဲဒါၿပီးရင္ ေနာက္ထပ္ေျခာက္ လ တစ္ ခါ ဘာေတြ လုပ္ေနလဲဆိုတာ တင္ျပရလိမ့္မယ္။

အစိုးရအေနနဲ႔ ဒီဟာကို မလိုက္နာဘူးဆိုရင္ အိုင္စီေဂ်႐ုံးရဲ့ အေျခခံ ဥပေဒအရ ခုံ႐ုံးက လုံျခဳံေရးေကာင္စီကို ပို႔လို႔ရတယ္။

လုံျခဳံေရးေကာင္စီကေန တာဝန္ေက်ေအာင္ ျမန္မာနိုင္ငံကို ျပန္ၿပီး ဖိအားေပးလို႔ရတဲ့ နည္းလမ္းတစ္ခု ရွိ တယ္။

ခုံ႐ုံးနဲ႔ ေတာင္းဆိုခ်က္ကို လိုက္နာေအာင္ တျခားနည္းလမ္းေတြ ရွိတယ္။

ဒါေပမဲ့ အိုင္စီေဂ်တစ္မႈတင္ပဲ မဟုတ္ဘူး၊ အိုင္စီစီ (Internatioanl Criminal Court) မွာလည္း Deportation ျပည္တြင္းတစ္ခုကေန ပထုတ္ခံထိတဲ့ Crime against huminity နဲ႔ အမႈကလည္း စေနၿပီ။

ေသခ်ာတာကေတာ့ ေနာက္တစ္ဆင့္ ျဖစ္ရမွာကေတာ့ ဂမ္ဘီယာ အေနနဲ႔ ဂ်ီနိုဆိုက္ အမႈႀကီး ကို ခ်ိဳးေဖာက္ လား မခ်ိဳးေဖာက္လား ဆိုတာ တင္ျပဖို႔ စျပင္ရေတာ့မယ္။

သူတို႔ ျပင္ၿပီးတဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ သူတို႔ျပင္တဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြကို ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ေရွ႕ေနေတြကို ေပးေတြ႕ မယ္။


ျမန္မာနိုင္ငံက ေရွ႕ေန႔ကလည္း သူတို႔ရဲ့ Case ကို ထပ္တစ္ဆင့္ ျပန္တင္ျပမယ္။

အဲဒီႏွစ္ခုစလုံးၿပီးေတာ့မွ ခုံ႐ုံးထဲေရာက္မယ္။

ၿပီးေတာ့ ခုံ႐ုံးထဲမွာ စစ္ေဆးဖို႔ကလည္း ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ၾကာနိုင္တယ္။

အိုင္စီေဂ်အမႈ အၿပီးသတ္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္ၾကာနိုင္သလဲ

တစ္မႈနဲ႔ တစ္မႈ ကြာျခားတယ္။

ေသခ်ာတာကေတာ့ တျခားအမႈေတြနဲ႔ ယွဥ္ရင္ အနည္းဆုံး ငါးႏွစ္ကေန ခုနစ္ႏွစ္ ေလာက္ေတာ့ ရွိနိုင္တယ္။ တစ္တိုင္းျပည္နဲ႔ တစ္တိုင္းျပည္ တင္ျပတာေတြလည္း ကြာျခားလိမ့္မယ္။

အမႈစီရင္ဆဲ ၾကားကာလ အေျခအေန
အမႈျဖစ္ေနတဲ့ ၾကားထဲမွာ ေနာက္တစ္ခါ အၾကမ္းဖက္မႈပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ျပည္သူလူထုေတြၾကားမွာ ဒီကိစၥနဲ႔ ႐ုတ္႐ုတ္ျဖစ္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ အစိုးရအေနနဲ႔ တာဝန္ေက်ေအာင္ လုပ္ရေတာ့မယ္။

အဲလိုျဖစ္ရင္ ဒီနိုင္ငံတာဝန္မေက်ဘူး လုံျခဳံေရးေကာင္စီဆီသြားမလား ဒါမွမဟုတ္ ခုံ႐ုံးက ေတာင္းခိုင္းထား တာ အေရးယူဆို မယူဘဲနဲ႔ က်ဴးလြန္သူေတြကို ဒီအတိုင္းဆက္ၿပီးေတာ့ အၾကမ္းဖက္တာတို႔ ဘာတို႔ ေပးျဖစ္ ေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေသခ်ာတာေတာ့ ခုံ႐ုံးေရာ ကုလသမဂၢမွာေရာ၊ လုံျခဳံေရးေကာင္စီလိုမ်ိဳးမွာေရာ အေရး ယူလို႔ရတယ္။

လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႈေျမာက္တယ္ဆိုရင္ ဘယ္လိုအေရးယူသလဲ
တျခား နိုင္ငံေတြက တားျမစ္ပိတ္ဆို႔တာေတြ ထပ္လာနိုင္တယ္။

လက္နက္ဝယ္ယူလို႔မရနိုင္ေတာ့တာ ဒါမွမဟုတ္ လုံျခဳံေရးေကာင္စီကေနတဆင့္ အိုင္စီစီအမႈကို ပိုၾကပ္ ေအာင္ လုပ္တာတို႔ နည္းလမ္းေတြ ထပ္လာနိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္နိုင္ငံနဲ႔ တစ္နိုင္ငံအေပၚမူတည္တယ္။

အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ လူ႔အသိုင္းအဝိုင္းကေနလည္း ဘယ္လို နည္းလမ္းေတြ သုံးမလဲဆိုတာ မသိနိုင္ဘူး။

ေသခ်ာတာကေတာ့ ၾကားျဖတ္အစီအမံဆုံးျဖတ္ခ်က္လည္း အေရးႀကီးတယ္။ ျပည္တြင္းမွာ ဘယ္လိုလုပ္ေန သ လဲဆိုတာ ေစာင့္ၾကည့္ေနမယ္ဆိုတာ ေသခ်ာသြားၿပီ။

လုံျခဳံေရးေကာင္စီေရာက္ရင္ ဘာျဖစ္မလဲ

လုံျခဳံေရးေကာင္စီကိုေရာက္ရင္ တားျမစ္ပိတ္ဆို႔မႈေတြ လာနိုင္တယ္။

လုံျခဳံေရးေကာင္စီထဲက တိုင္းျပည္ေတြေပၚမူတည္ၿပီး Diplomatic Sanctions ေတြလာလို႔ရတယ္။ အိုင္စီစီမွာ စေနတဲ့ အမႈကို ပိုႀကီးသြားတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္နိုင္တယ္။ ဒါက ျဖစ္နိုင္တာေတြ ဘယ္လိုျဖစ္မလဲဆိုတာေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ရမယ္။
နိုင္ငံတကာ တရား႐ုံး အိုင္စီေဂ်က ၾကားျဖတ္အစီအမံ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တာကို တက္ေရာက္တဲ့ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႕


ေဒါက္တာျမင့္ဇံ ေျဖၾကားခ်က္

အမႈႀကီးကို ေရာက္သြားရင္ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘာေတြလုပ္နိုင္မလဲ
Process က အစမဟုတ္ေတာင္ အစဆန္ဆန္ ျပန္တင္ရမယ္။

အခုက Jurisdiction စီရင္ပိုင္ခြင့္ မရွိဘူး၊ Standing တရားစြဲပိုင္ခြင့္ မရွိဘူး။ Dispute အျငင္းပြားမႈ မရွိဘူး ဆိုတာ Provsional Measure နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တင္တာ။

အခုဟာ ပင္မအမႈႀကီးအတြက္ ဒီလို ခပ္ဆန္ဆန္ ျပင္တင္ရမယ္။

အမႈကို စီရင္ပိုင္ခြင့္မရွိဘူးလို႔ ျမန္မာက ကနဦး ကန႔္ကြက္တာလုပ္နိုင္တယ္။

ဂမ္ဘီယာက ေရးသားေလၽွာက္လဲခ်က္တင္မယ္၊ အဲဒါၿပီးရင္ ျမန္မာက ျပန္လွန္ေလၽွာက္လဲခ်က္ တင္နိုင္ တယ္။

အဲဒါက လနဲ႔ ခ်ီၾကာမယ္။

အမႈႀကီးမွာ ဥပေဒေၾကာင္းအရ ဘယ္အခ်က္ေတြက အဓိက ျဖစ္လာနိုင္မလဲ

ျမန္မာဘက္က ေျပာနိုင္တာက ဖ်က္ဆီးရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ ရွိမရွိ Intent ကို ေျပာနိုင္တယ္။


လင့္၊https://www.bbc.com/burmese/burma-51240816

No comments:

Post a Comment

/* PAGINATION CODE STARTS- RONNIE */ /* PAGINATION CODE ENDS- RONNIE */