VOA
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဓါတုလက္နက္သုံးစြဲမႈတားျမစ္ေရးဆိုင္ရာႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ကို လိုက္နာမႈ မရွိတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေျပာဆိုလိုက္ေပမယ့္၊ ျမန္မာအေနနဲ႔ ဓါတုလက္နက္ သိုေလွာင္တာ ထုတ္လုပ္တာ ထုတ္ဖို႔ ရည္႐ြယ္တာမ်ိဳး တခုမွ မရွိဘူးလို႔ ျမန္မာတပ္မေတာ္ ဘက္က တံု႕ျပန္ထားပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကိုသားၫြန႔္ဦး ေျပာျပမွာပါ။
ဓါတုလက္နက္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စိုးရိမ္စရာႏိုင္ငံျဖစ္လာတယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဒုလက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Thomas DiNanno က နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ the Hague မွာရွိတဲ့ ဓါတုလက္နက္တားျမစ္ေရးဆိုင္ရာအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ ၂၄ႀကိမ္းေျမာက္အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားညီလာခံမွာ ေျပာ ဆို သြားတာပါ။ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ကာလတုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဓါတုလက္နက္ အစီ အစဥ္တရပ္လုပ္ခဲ့တဲ့မွတ္တမ္းရွိတာကို ေထာက္ျပၿပီး၊ အဲဒီကာလတုန္းက ဓါတုပစၥည္းအႂကြင္း အက်န္ ေတြ ကို ဘယ္လို လုပ္သလဲဆိုတာ ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုဖို႔ ျမန္မာဘက္က ပ်က္ကြက္ေနတယ္ဆိုၿပီး ကန္ ဒုလက္ ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ေျပာခဲ့တာပါ။
“ ျမန္မာအေနနဲ႔ အဲဒီတုန္းက လုပ္တဲ့ ဓါတုလက္နက္စက္႐ုံကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီလားဆိုတာနဲ႔ အဲဒီ ဓါတု လက္နက္အစီအစဥ္ေဟာင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေၾကညာေျပာဆိုဖို႔ ပ်က္ကြက္တာေၾကာင့္ CWC သေဘာတူညီ ခ်က္အတိုင္း လိုက္နာမႈမရွိဘူးလို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက သုံးသပ္ထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉၈၀ ကာလတုန္းက ကန႔္ပါတဲ့ ဓါတုပစၥည္းထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ဓါတုလက္နက္စက္႐ုံအပါအ၀င္ ဓါတုလက္နက္အစီ အ စဥ္ တခုလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက သိထားပါတယ္။ မွတ္တမ္းအရရွိတဲ့ ဒီစက္႐ုံမွာ ဓါတုပစၥည္းေတြ အစုအၿပဳံလိုက္ရွိေနႏိုင္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒါကို အေလးအနက္ထား စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ရပါတယ္။”
ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ တပ္မေတာ္သတင္းမွန္ျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီက ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္းကေတာ့ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ဓါတုလက္နက္အျပင္ NBC လို႔ေခၚတဲ့ ႏ်ဴကလီးယား ဇီ၀ လက္နက္ေတြ ထုတ္ဖို႔ ရည္ မွန္းခ်က္ လုံးဝမရွိဘူးလို႔ ဗြီအိုေအကို တံု႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
“ဓါတုလက္နက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိုေလွာင္တာေတြ၊ အသံုးျပဳတာေတြ၊ထုတ္လုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတာေတြ မရွိပါဘူး။ ဓါတုလက္နက္အျပင္ NBC ေပါ့ေလ ဇီ၀ လက္နက္နဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ ေရာ ခုနေျပာတဲ့ သို ေလွာင္ တာ ထုတ္လုပ္တာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတာ၊ အသံုးျပဳတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔က ၂၀၁၅ CWC ကို လက္မွတ္ထိုးၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ လက္မွတ္မထိုးခင္ အခ်ိန္ကာလမွာ ၊ လက္မွတ္ထိုးၿပီး အခ်ိန္ကာလမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမရွိပါဘူး။”
၁၉၈၀ ကာလတုန္းက ဓါတုလက္နက္စက္႐ုံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အခ်က္အလက္ကေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ သိထား တာမရွိဘူးလို႔ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေဇာ္မင္းထြန္းက ေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ ဒုလက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရကိုေရာ ျမန္မာစစ္တပ္ တာဝန္ရွိသူေတြကို ပါ အသိေပးထားၿပီးျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
“ဒီ စိုးရိမ္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ၂၀၁၉ ေဖေဖာ္ဝါရီလကတည္းကစလို႔ ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ေရာ ျမန္မာစစ္ဘက္နဲ႔ပါ တိုက္႐ိုက္ေတြ႕ဆုံေျပာဆိုတာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အရင္ကရွိခဲ့တဲ့ ဒီအစီ အစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ OPCW ကို ေၾကညာေျပာဆိုဖို႔၊ လက္နက္ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ဒီပစၥည္းေတြကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔ ၊ CWC သေဘာတူညီခ်က္အတိုင္း လိုက္နာဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏိုင္ငံကို တိုက္တြန္းခဲ့ပါ တယ္။ ဒီလိုေဆာင္႐ြက္ျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပိုၿပီး ထဲထဲ ဝင္ဝင္ဆက္ဆံလာႏိုင္ဖို႔၊ သ ေဘာတူညီခ်က္ကို လိုက္နာဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာလက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးႀကိဳးမမ္းမႈေတြမွာ ပါဝင္ဖို႔ အခြင့္ အ လမ္း ျဖစ္လာမွာပါ။ ဒီအတြက္ ျမန္မာဖက္က လုပ္ေဆာင္မႈေတြမွာ လိုအပ္တဲ့ နည္းပညာဆိုင္ရာ အကူ အ ညီေတြေပးတာမ်ိဳး အေမရိကန္ဖက္က အကူအညီေပးသြားဖို႔ အဆင္သင့္ရွိပါတယ္။”
ျမန္မာဘက္က CWC ဓါတုလက္နက္တားျမစ္ေရးဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္ကို မလိုက္နာဘူးဆိုတဲ့ အေမရိ ကန္အစိုးရဘက္က စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ တစုံတရာ တံု႔ျပန္တာမရွိေသးပါဘူး။ အခုက်င္းပေနတဲ့ OPCW ညီလာခံမွာပဲ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႔ ဒါကိုတုန႔္ျပန္ေျဖရွင္းမယ္လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ဓါတု လက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္ေနေၾကာင္း သတင္းေရးသား ခဲ့တာ ေၾကာင့္ ဇူလိုင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တုန္း သတင္းေထာက္ ၅ ဦးဟာ အလုပ္ၾကမ္းနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ က်ခံခဲ့ရပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္မေတာ္ေျပာခြင့္ရသူကေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္က ဓါတုလက္နက္စက္႐ုံ တည္တယ္ဆိုတဲ့ သတင္းမမွန္သလို၊ အဲဒီ ျပစ္ဒဏ္ေပးမႈဟာလည္း ကန႔္သတ္နယ္ေျမထဲ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ တာေၾကာင့္ ဥပေဒအရ အေရးယူတာလို႔ ဗြီအိုေအကို တံု႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
သားၫြန္႔ဦး
26 ႏိုဝင္ဘာ၊ 2019
သတင္းဓါတ္ပံု- ၂၀၁၅ တုန္းက
နယ္သာလန္ ႏုိင္ငံ သည္ဟိဂ္ၿမိဳ႕က ဓာတုလက္နက္ အသံုးျပဳမႈ တားျမစ္ေရး အဖြဲ႔၀င္
ႏုိင္ငံေတြရဲ႕ ၇၉ ႀကိမ္ေျမာက္ အစည္းအေ၀းပြဲ ျမန္မာႏုိင္ငံျခားေရး ၀န္ႀကီး
ဦး၀ဏၰေမာင္လြင္ တက္ေရာက္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဓါတုလက္နက္သုံးစြဲမႈတားျမစ္ေရးဆိုင္ရာႏိုင္ငံတကာသေဘာတူညီခ်က္ကို လိုက္နာမႈ မရွိတဲ့အေပၚ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ေျပာဆိုလိုက္ေပမယ့္၊ ျမန္မာအေနနဲ႔ ဓါတုလက္နက္ သိုေလွာင္တာ ထုတ္လုပ္တာ ထုတ္ဖို႔ ရည္႐ြယ္တာမ်ိဳး တခုမွ မရွိဘူးလို႔ ျမန္မာတပ္မေတာ္ ဘက္က တံု႕ျပန္ထားပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း ကိုသားၫြန႔္ဦး ေျပာျပမွာပါ။
ဓါတုလက္နက္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ စိုးရိမ္စရာႏိုင္ငံျဖစ္လာတယ္လို႔ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာန ဒုလက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး Thomas DiNanno က နယ္သာလန္ႏိုင္ငံ the Hague မွာရွိတဲ့ ဓါတုလက္နက္တားျမစ္ေရးဆိုင္ရာအဖြဲ႕ႀကီးရဲ႕ ၂၄ႀကိမ္းေျမာက္အဖြဲ႕ဝင္ႏိုင္ငံမ်ားညီလာခံမွာ ေျပာ ဆို သြားတာပါ။ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ကာလတုန္းက ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ဓါတုလက္နက္ အစီ အစဥ္တရပ္လုပ္ခဲ့တဲ့မွတ္တမ္းရွိတာကို ေထာက္ျပၿပီး၊ အဲဒီကာလတုန္းက ဓါတုပစၥည္းအႂကြင္း အက်န္ ေတြ ကို ဘယ္လို လုပ္သလဲဆိုတာ ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုဖို႔ ျမန္မာဘက္က ပ်က္ကြက္ေနတယ္ဆိုၿပီး ကန္ ဒုလက္ ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးက ေျပာခဲ့တာပါ။
“ ျမန္မာအေနနဲ႔ အဲဒီတုန္းက လုပ္တဲ့ ဓါတုလက္နက္စက္႐ုံကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ၿပီလားဆိုတာနဲ႔ အဲဒီ ဓါတု လက္နက္အစီအစဥ္ေဟာင္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေၾကညာေျပာဆိုဖို႔ ပ်က္ကြက္တာေၾကာင့္ CWC သေဘာတူညီ ခ်က္အတိုင္း လိုက္နာမႈမရွိဘူးလို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက သုံးသပ္ထားပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ၁၉၈၀ ကာလတုန္းက ကန႔္ပါတဲ့ ဓါတုပစၥည္းထုတ္လုပ္မႈနဲ႔ ဓါတုလက္နက္စက္႐ုံအပါအ၀င္ ဓါတုလက္နက္အစီ အ စဥ္ တခုလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက သိထားပါတယ္။ မွတ္တမ္းအရရွိတဲ့ ဒီစက္႐ုံမွာ ဓါတုပစၥည္းေတြ အစုအၿပဳံလိုက္ရွိေနႏိုင္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒါကို အေလးအနက္ထား စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ရပါတယ္။”
ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ တပ္မေတာ္သတင္းမွန္ျပန္ၾကားေရးေကာ္မတီက ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ေဇာ္မင္းထြန္းကေတာ့ ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္အေနနဲ႔ ဓါတုလက္နက္အျပင္ NBC လို႔ေခၚတဲ့ ႏ်ဴကလီးယား ဇီ၀ လက္နက္ေတြ ထုတ္ဖို႔ ရည္ မွန္းခ်က္ လုံးဝမရွိဘူးလို႔ ဗြီအိုေအကို တံု႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
“ဓါတုလက္နက္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သိုေလွာင္တာေတြ၊ အသံုးျပဳတာေတြ၊ထုတ္လုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတာေတြ မရွိပါဘူး။ ဓါတုလက္နက္အျပင္ NBC ေပါ့ေလ ဇီ၀ လက္နက္နဲ႔ ပတ္သက္တာေတြ ေရာ ခုနေျပာတဲ့ သို ေလွာင္ တာ ထုတ္လုပ္တာ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိတာ၊ အသံုးျပဳတာမ်ိဳး မရွိပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔အေနနဲ႔က ၂၀၁၅ CWC ကို လက္မွတ္ထိုးၿပီးသားျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ လက္မွတ္မထိုးခင္ အခ်ိန္ကာလမွာ ၊ လက္မွတ္ထိုးၿပီး အခ်ိန္ကာလမွာ က်ေနာ္တုိ႔ ေဆာင္ရြက္ျခင္းမရွိပါဘူး။”
၁၉၈၀ ကာလတုန္းက ဓါတုလက္နက္စက္႐ုံနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အခ်က္အလက္ကေတာ့ သူ႔အေနနဲ႔ သိထား တာမရွိဘူးလို႔ ဗိုလ္မွဴးခ်ဳပ္ ေဇာ္မင္းထြန္းက ေျပာပါတယ္။ အေမရိကန္ ဒုလက္ေထာက္ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီး ကေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္မႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရကိုေရာ ျမန္မာစစ္တပ္ တာဝန္ရွိသူေတြကို ပါ အသိေပးထားၿပီးျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။
“ဒီ စိုးရိမ္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ၂၀၁၉ ေဖေဖာ္ဝါရီလကတည္းကစလို႔ ျမန္မာ အစိုးရနဲ႔ေရာ ျမန္မာစစ္ဘက္နဲ႔ပါ တိုက္႐ိုက္ေတြ႕ဆုံေျပာဆိုတာေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ အရင္ကရွိခဲ့တဲ့ ဒီအစီ အစဥ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ OPCW ကို ေၾကညာေျပာဆိုဖို႔၊ လက္နက္ျဖစ္လာႏိုင္တဲ့ ဒီပစၥည္းေတြကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔ ၊ CWC သေဘာတူညီခ်က္အတိုင္း လိုက္နာဖို႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ျမန္မာႏိုင္ငံကို တိုက္တြန္းခဲ့ပါ တယ္။ ဒီလိုေဆာင္႐ြက္ျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာအေနနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာနဲ႔ ပိုၿပီး ထဲထဲ ဝင္ဝင္ဆက္ဆံလာႏိုင္ဖို႔၊ သ ေဘာတူညီခ်က္ကို လိုက္နာဖို႔နဲ႔ ႏိုင္ငံတကာလက္နက္ဖ်က္သိမ္းေရးႀကိဳးမမ္းမႈေတြမွာ ပါဝင္ဖို႔ အခြင့္ အ လမ္း ျဖစ္လာမွာပါ။ ဒီအတြက္ ျမန္မာဖက္က လုပ္ေဆာင္မႈေတြမွာ လိုအပ္တဲ့ နည္းပညာဆိုင္ရာ အကူ အ ညီေတြေပးတာမ်ိဳး အေမရိကန္ဖက္က အကူအညီေပးသြားဖို႔ အဆင္သင့္ရွိပါတယ္။”
ျမန္မာဘက္က CWC ဓါတုလက္နက္တားျမစ္ေရးဆိုင္ရာသေဘာတူညီခ်က္ကို မလိုက္နာဘူးဆိုတဲ့ အေမရိ ကန္အစိုးရဘက္က စြပ္စြဲခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျမန္မာအစိုးရကေတာ့ တစုံတရာ တံု႔ျပန္တာမရွိေသးပါဘူး။ အခုက်င္းပေနတဲ့ OPCW ညီလာခံမွာပဲ ျမန္မာကိုယ္စားလွယ္အေနနဲ႔ ဒါကိုတုန႔္ျပန္ေျဖရွင္းမယ္လို႔ေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။ ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ ဓါတု လက္နက္ေတြ ထုတ္လုပ္ေနေၾကာင္း သတင္းေရးသား ခဲ့တာ ေၾကာင့္ ဇူလိုင္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္တုန္း သတင္းေထာက္ ၅ ဦးဟာ အလုပ္ၾကမ္းနဲ႔ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ က်ခံခဲ့ရပါ တယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္မေတာ္ေျပာခြင့္ရသူကေတာ့ ျမန္မာစစ္တပ္က ဓါတုလက္နက္စက္႐ုံ တည္တယ္ဆိုတဲ့ သတင္းမမွန္သလို၊ အဲဒီ ျပစ္ဒဏ္ေပးမႈဟာလည္း ကန႔္သတ္နယ္ေျမထဲ က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္ တာေၾကာင့္ ဥပေဒအရ အေရးယူတာလို႔ ဗြီအိုေအကို တံု႔ျပန္ခဲ့ပါတယ္။
No comments:
Post a Comment