ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
မဆုမြန္ ၊09 မတ္၊ 2019
ရခိုင္ ဒုကၡသည္မ်ား Photo Credit: Rakhine Ethnics Congress
အစိုးရတပ္နဲ႔ ရခုိင္တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ AA တို႔အၾကား တိုက္ပြဲေတြ အျပင္းအထန္ ဆက္ျဖစ္ ေနတာမို႔ ေဒသခံေတြ ေဘးလြတ္ရာကို ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ေနၾကရတာ အခုဆိုရင္ စစ္ေဘးေရွာင္ ျပည္ သူ တေသာင္း ေက်ာ္သြားၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။ အနီးနားေက်းရြာေတြမွာ ယာယီ ဒုကၡသည္ စခန္းငယ္ေလးေတြ ပိုတိုးလာသလုိ စခန္းေပါင္း ၂၀ေက်ာ္က စစ္ေျပး ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ အဓိက စားနပ္ရိကၡာ ေနထိုင္ေရးနဲ႔ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ အေရးေပၚ လိုအပ္ေနတယ္လို႔လည္း ကူညီ ကယ္ဆယ္ေပးေနသူေတြက ေျပာပါတယ္။ ရခုိင္ျပည္နယ္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္ထဲက စစ္ေဘးေရွာင္ ျပည္သူေတြရဲ႕ ေနာက္ဆံုး အေျခအေန ကို မဆုမြန္က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ ခ်င္းျပည္နယ္ ပလက္ဝေဒသေတြမွာ ရခိုင္လက္နက္ကိုင္တပ္ AA နဲ႔ ျမန္မာ အစိုးရ စစ္တပ္ တို႔ၾကား ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲ ျပင္းထန္ၿပီး စစ္ေရး တင္းမာမႈေတြ ျဖစ္ခဲ့တာပါ။ အခုလိုမ်ိဳး စစ္ေရး ပဋိပကၡေတြ ျပင္း ထန္လာတဲ့အတြက္ ေဒသခံ ရခုိင္မ်ိဳးႏြယ္စု တုိင္းရင္းသားေတြ အပါအဝင္ ခ်င္း တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ေဒသခံ ေတြ ေဘးလြတ္ရာကို ထြက္ေျပး တိမ္းေရွာင္ေနၾကရၿပီးေတာ့ စစ္ေရွာင္ ဒုကၡသည္ေတြထဲက တခ်ိဳ႕ကို လက္ နက္ကိုင္တပ္နဲ႔ အဆက္အသြယ္ ရွိတယ္ဆိုၿပီး စစ္တပ္ဘက္က ဖမ္းဆီး ထိန္းသိမ္းတာေတြ ရွိေနတဲ့ အ တြက္ သူတို႔ေဘးကင္း လံုျခံဳေရးအတြက္ စိုးရိမ္ေနၾကရတဲ့ အေနအထား ျဖစ္တယ္လို႔ ဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီေပးေနသူေတြက ေျပာပါတယ္။
တုိက္ပြဲေတြ ဆက္ျပင္းထန္လာေနတဲ့ အတြက္ ဒီကေန႔အထိ ပုဏၰားကြၽန္းၿမိဳ႕နယ္၊ ေတာဖ်ားေခ်ာင္း အဖ်ား ပိုင္း ဆင္သီေက်းရြာကို ဆင္ေသဖ်ား ေက်းရြာမွ စစ္ေဘးဒုကၡသည္တခ်ိဳ႕ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္လာၾကတယ္ လို႔ ဒုကၡသည္ေတြကို ကူညီေပးေနတဲ့ ရခုိင္တိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္မ်ား အစည္းအ႐ံုးက ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္းက ေၿပာျပပါတယ္။
ေဒသခံ ရခိုင္လူငယ္ေတြရဲ႕ စစ္တမ္း ေကာက္ယူခ်က္အရေတာ့ စစ္ေဘး ေရွာင္စခန္းငယ္ေလးေတြ ပိုတိုး လာၿပီး စခန္းေပါင္း (၂၀)ေက်ာ္မွာ ဒုကၡသည္ေပါင္း ၇၅၀၀ အထိရွိလာေနၿပီ ၿမိဳ႕နယ္(၅)ခုထဲ တိုက္ပြဲေတြထဲ ပိတ္မိေနတဲ့ စစ္ေဘးသင့္ ျပည္သူေပါင္း ၃၂၀၀ ေက်ာ္ရွိတာမို႔ စုစုေပါင္းက စစ္ေဘးဒုကၡသည္ ၁၀၇၀၀ အ ထိရွိသြားၿပီျဖစ္တယ္လို႔ ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္းကေျပာပါတယ္။
“ထပ္တိုးလာတဲ့ ေနရာက ပုဏၰားကြၽန္းၿမိဳ႕နယ္၊ ေတာဖ်ားေခ်ာင္း အဖ်ားပိုင္း ဆင္သီေက်းရြာမွာ ဒုကၡသည္စ ခန္း အသစ္တခု တိုးလာတာပါ။ အခုဆိုရင္ ဒီစခန္းက အဲ့ဒီမွာ တခု တိုးတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ ထူးျခားတာ တခုက ဘာရွိေသးလဲဆိုလို႔ရွိရင္ တခ်ိဳ႕က စခန္းကို မေရာက္ဘဲနဲ႔ ဒီတိုက္ပဲြေတြၾကားမွာ ပိတ္မိေနတာတို႔၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့မွ ဒီတိုက္ပဲြေၾကာင့္ ဒုကၡေရာက္ေနၾကတဲ့ ရြာေတြေပါ့ေနာ္.. အဲ့လိုမ်ိဳး ေနရာေတြမွာလည္း ရွိေနၾကတယ္။ ဆိုေတာ့ အဲ့ဒီအေရအတြက္က ၃၅၃၀ ေလာက္ရွိတယ္။ အဲ့ဒါ ေနာက္ဆံုးအထိပဲ အမေရ။ အဲ့ဒီေတာ့ အကုန္လံုး ဒီစခန္းမွာရွိတဲ့ ၇၂၀၀ အကုန္လံုးေတြရယ္၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့မွ ဒီစခန္းမွာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ရြာေတြမွာပဲ ဒုကၡေရာက္ေနတဲ့ လူေတြက ၃၅၃၀ ဆိုေတာ့ အကုန္လံုးက ၁၀၅၅၀ ျဖစ္သြားပါၿပီ အမ။”
ယာယီ အျဖစ္ေလာက္ပဲ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ရြက္ဖ်င္တဲကေလးနဲ႔ေနထုိင္ေနရတဲ့ စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြ ထဲ သက္ ႀကီး ရြယ္အိုေတြ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ေတြ၊ လူမမည္ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ နာမက်န္း ျဖစ္ေနတဲ့ လူ ငယ္ေတြပါတာမို႔ မိုးသည္းထန္စြာ ရြာသြန္းတာ ေနပူျပင္းတာစတဲ့ ရာသီဥတု ဆိုးဝါးတဲ့ဒဏ္ကို ခံေနၾကရ သ လို စားနပ္ရိကၡာနဲ႔ က်မ္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေတြလည္း အေရးေပၚ လိုအပ္ေနတယ္လို႔လည္း ကူညီ ကယ္ ဆယ္ေပးေနတဲ့ ကိုေဇာ္ေဇာ္ထြန္းက ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ အေျခအေန ရွင္းျပပါတယ္။
“လိုအပ္ခ်က္ကေတာ့ အဓိကေတာ့ စားနပ္ရိကၡာျဖစ္မယ္။ ေနာက္တခါ လိုတာကေတာ့ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္က လဲြၿပီးေတာ့ က်န္တဲ့ၿမိဳ႕ေတြက စခန္းေတြက ယာယီတဲေလးေတြနဲ႔ ေနတာျဖစ္တယ္။ သူတို႔က ၅ ေပ ၆ ေပ ပတ္လည္ တာလပတ္ အမိုးအကာေတြနဲ႔ ေနရတာဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ရာသီဥတုပူတဲ့ အခါမွာ အရမ္းပူ တယ္။ ဒီရက္ပိုင္းက မိုးရြာတယ္ဆိုေတာ့ ပူလိုက္ေအးလိုက္ ျဖစ္တာေပါ့ေနာ္။ အဲ့ေတာ့ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က ေခ်ာင္းဆိုးတယ္၊ ႏွာေစးတယ္၊ ဖ်ားတယ္။ ဒီလို ေရာဂါေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနၾကတယ္။
က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကလည္း ဘယ္လို အေျခအေနရွိလဲ ဆိုေတာ့ တခ်ိဳ႕ဒီနယ္ေတြ ေက်ာက္ေတာ္-ရန္ကုန္-စစ္ေတြ ကားလမ္းေဘးက ေက်ာက္ေတာ္တို႔ ဒီစခန္းေတြမွာက်ေတာ့ ဒီအခ်ိန္ပိုင္းေလး သူနာျပဳ ေတြက လာၿပီးေတာ့မွ ၾကည့္ေပးတာ ရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕ အတြင္းပိုင္း စခန္းေတြမွာ က်ေတာ့ အစိုးရ ဘက္ ကလာၿပီး က်န္းမာေရးဌာနကေသာ္လည္းေကာင္း လာၿပီးမွ ၾကည့္ရႈတာ မရွိေတာ့ဘူးေပါ့ေနာ္။ အဲ့လို ျဖစ္ေနပါတယ္။ ေနာက္ INGO ဆိုလို႔ရွိရင္လည္းပဲ ICRC အဖဲြ႔ကေနၿပီးေတာ့မွ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ေပၚနဲ႔ ဒီနယ္ေျမ တခ်ိဳ႕မွာ သူတို႔က အိမ္သာ ေဆာက္ေပးတာတို႔၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့မွ မိသားစုသံုး ပစၥည္းေတြေပါ့ေလ၊ အဲ့ဒါေတြ ကို တခ်ိဳ႕ေ၀တာေတြ ဘာေတြရွိပါတယ္။”
ဒီကေန႔အထိ ပု႑ားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ အထက္ျမတ္လွဲေက်းရြာတဝိုက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ထဲ အစိုးရတပ္နဲ႔ ရခုိင္ တိုင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ AA တို႔အၾကား တုိက္ပြဲေတြ ျပင္းထန္ေနၿပီး အနီးနားေက်းရြာေတြက ေဒသခံျပည္သူေတြဟာ ေဘးကင္းရာ အသက္လုေျပးေနၾကရဆဲပဲလို႔ ေျပာျပပါတယ္။
“၃ ေနရာမွာ ျဖစ္တာေပါ့ေနာ္။ ပထမတေနရာက ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕နယ္၊ ေလးၿမိဳ႕ေခ်ာင္း အထက္မွာရွိတဲ့ သား ေပါက္ဆိုတဲ့ ရြာေပါ့ေနာ္… အဲ့ဒီမွာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ထက္တခါ ေနၿပီးေတာ့မွ ပု႑ားကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ ကား လမ္း အထက္မ်က္လွဲရြာေပါ့ေနာ္ အဲ့ဒီက အေနာက္ဘက္ ၂ မိုင္ေလာက္အကြာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ထပ္ တခါေနၿပီးေတာ့မွ ဒီဘူးသီးေတာင္ကားလမ္းမွာ ရွိတဲ့ ရြာေပါ့ေနာ္… အဲ့ဒီရြာရဲ႕ေျမာက္ဘက္မွာ တခါ ထပ္ ၿဖစ္တယ္။ တိုက္ပဲြကေတာ့ ေန႔တိုင္းလိုလို ျဖစ္ေနတယ္။ ဒုကၡသည္ေတြ အေနအထားကလည္းပဲ ျပန္ေလ်ာ့ သြားဖို႔ အေျခအေနမရွိဘဲနဲ႔ ဆိုးလာဖို႔ အေျခအေနပဲ ရွိပါတယ္။”
အက်ပ္အတည္း စိန္ေခၚမႈ ျပႆနာေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္တြက္ ေဒသဖြ႔ံၿဖိဳးေရး တည္ေဆာက္ႏိုင္ဖို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို အျမန္ဆံုး တည္ေဆာက္ၾကဖို႔ အေရးၾကီးေနၿပီလို႔လည္း ႏိုင္ငံေရးပါ တီေတြ၊ လူမႈအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ကူညီေပးေနသူေတြက တုိက္တြန္းပါတယ္။ လူမ်ိဳးေရး ဘာသာေရးဆန္တဲ့ အၾကမ္းဖက္ ပဋိပကၡေတြျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္းမွာ စစ္တပ္နဲ႔ နယ္ေျခခံ လံုျခံဳေရးတပ္ေတြရဲ႕ နယ္ ေၿမ ရွင္းလင္းမႈေတြေၾကာင့္ ႐ိုဟင္ဂ်ာ မူဆလင္သိန္းခ်ီ အိမ္နီးခ်င္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ တိမ္းေရွာင္ေနရ ဆဲ အေျခအေနမွာ ရခိုင္တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္တပ္ AA နဲ႔ အစိုးရတပ္တို႔ၾကား တုိက္ပြဲေတြ ျပင္းထန္ လာေနတာေၾကာင့္ ရခုိင္ ေဒသခံတခ်ိဳ႕ပါ ဘဂၤလားနယ္စပ္ဘက္ ေတြအထိ တိမ္းေရွာင္ေနၾကရတဲ့ အေန အထား ျဖစ္ပါတယ္။
လင့္၊ https://burmese.voanews.com/a/rakhine-rufugees-increasing/4821312.html?ltflags=mailer
ရခိုင္ ဒုကၡသည္မ်ား Photo Credit: Rakhine Ethnics Congress
No comments:
Post a Comment