VOA
ဗီြအိုေအၿမန္မာပိုင္း
၀င္းမင္27 မတ္၊ 2021
မွတ္တမ္းဓါတ္ပံု- ၂၀၁၉ စက္တင္ဘာတုန္းက ၄၂ ႀကိမ္ေျမာက္ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီညီလာခံမွာ အစီရင္ခံတင္ျပေနတဲ့ IIMM ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ လြတ္လပ္တဲ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ယႏၱရား အဖဲြ႔ ဥကၠဌ Nicholas Koumjian
ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပင္းထန္တဲ့ လူ့အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အေထာက္အထား၊ မွတ္တမ္းေတြကို ႏိုင္ငံထဲ သြားခြင့္ မရေသးေပမဲ့လည္း စတင္စုေဆာင္းေနၿပီလို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ စုံစမ္းစစ္ေဆးမႈ ယႏၲရား (IIMM) အႀကီးအကဲက ေျပာလိုက္ပါတယ္။
စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းလိုက္တာကို ဆန္႔က်င္လႈပ္ရွားသူေတြအေပၚ ေသေက်ထိခိုက္တဲ့အထိ ႏွိမ္နင္းေနတဲ့ လုံၿခဳံေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြ အေနနဲ႔လည္း အမိန္႔ေပးလို႔ လုပ္ရပါတယ္ဆိုၿပီး ဆင္ေျခေပးလို႔ မရႏိုင္ေၾကာင္း IIMM အႀကီးအကဲက ဗြီအိုေအနဲ႔ သီးသန္႔ေမးျမန္းရာမွာ သတိေပးလိုက္ပါတယ္။ IIMM အႀကီးအကဲ Nicholas Koumjian ကို ကိုဝင္းမင္းက ဆက္သြယ္ေမးျမန္း ထားပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကိုသြားခြင့္မရတာက အခက္အခဲပိုျဖစ္ေစတာ ရွင္းပါတယ္။ ျဖစ္ေနတဲ့နယ္ေျမေတြ၊ အခ်ိဳးေဖာက္ခံရသူေတြနဲ႔တိုက္ရိုက္ မရတဲ့အခါၾကေတာ့ေလ။ ဒါေပမဲ့ အခုလိုျဖစ္တာက ႏုိင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မူ ဥပေဒေၾကာင္းမွာ ထူးထူးျခားျခားေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အစိုးရေတြက ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မူ မရွိတဲ့အခါ၊ ႏိုင္ငံတကာ တရားမွ်တမူရေရးႀကိဳးပမ္းမူေတြ အခက္ၾကံဳရ တတ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ေက်ာ္လႊားႏိုင္ဖို႔ မဟာဗ်ဴဟာနည္းသစ္ေတြနဲ႔ ႀကိဳးစားေနပါတယ္။ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံက လူေတြနဲ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြေပါင္း ေထာင္ဂဏန္းေတြနဲ႔ခ်ီၿပီး အေထာက္အထားေတြ ပို႔ေပးလာေနၿပီး၊ ဒါေတြကို သိမ္းဆည္း၊ သံုးသပ္တာေတြလုပ္ေနပါတယ္။”
အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ မသြားႏိုင္ေသးခ်ိန္မွာ၊ အင္တာနက္ေပၚမွာ ရွိထားၿပီးသား အေထာက္အထားေတြကလဲြၿပီး၊ က်န္တာေတြကို ပို႔ေပးဖို႔ သူကမွာလိုက္ပါတယ္။
“ပထမဆံုးအေနနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဆီ ပို႔ေပးလာတဲ့သူ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္စကား ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ မိတ္ေဆြတို႔အားလံုး သတၱိရွိရွိ အခုလိုလုပ္ေဆာင္ေပးတာကို အမ်ားႀကီးေလးစားမိပါတယ္။ ဆက္သြယ္လာသူအားလံုးအေနနဲ႔ အထူးသတိထားၿပီး ကိုယ့္လံုၿခံဳေရးကို ပထမဦးစားေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရးလမ္းေၾကာင္း အလံုၿခံဳဆံုးျဖစ္ဖို႔၊ ကၽြန္ေတာ္တို႔ဖက္လည္း အစြမ္းကုန္ၾကိဳးစားမွာပါ။ ဒါေၾကာင္မို႔ Signal ဖုန္းနံ႔ပတ္နဲ႔၊ ProntonMail ကေန ဆက္သြယ္ပို႔ေပးဖို႔ လုပ္ေပးထားတာပါ။ ဒါေတြက မူရင္းပို႔တာကို Code အသြင္ေျပာင္း ပို႔ေပးတာမို႔ လံုၿခံဳပါတယ္။”
Koumjian ကပဲ ကိုယ္တိုင္က်ဴးလြန္ခံခဲ့ရတာ (သို႔မဟုတ္) ကိုယ္တိုင္ သက္ေသ အျဖစ္ႀကံဳခဲ့ရတာေတြကို ထြက္ဆိုထားခ်က္ေတြလို ခိုင္လံုတာမ်ိဳးကို ဓာတ္ပံု၊ ဗီြဒီယို စတာေတြနဲ႔ မွတ္တမ္းတင္ၿပီး ပို႔ေပးတာေတြထဲမွာ အေရးႀကီးဆံုးအခ်က္ကို ခုလိုရွင္းျပပါတယ္။
“ဒါေတြအားလံုးထဲကမွ တန္ဖိုးအရွိဆံုး အေထာက္အထားမ်ိဳးကေတာ့ ဒီရာဇဝတ္မူအတြက္ ဘယ္လိုျပင္ဆင္ခဲ့တာေတြပါလာတာမ်ိဳးပါ။ ရာဇဝတ္မူေျမာက္ေစ၊ လက္ေတြ႔ က်ဳးလြန္ေစတဲ့အမိန္႔မ်ိဳး၊ ဒါမွမဟုတ္ အေထာက္အထားေတြကို ဖ်က္ဆီးပစ္ဖို႔ အမိန္႔မ်ိဳးေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႔အခု အထူးစိုးရိမ္ေနတာက၊ လူေသအေလာင္းေတြကိုေဖ်ာက္ဖ်က္ဖို႔ မၾကာခင္က ႀကိဳးစားခဲ့တာမ်ိဳးေတြပါ။ မိသားစုေတြအေနနဲ႔ ေဆးစစ္ခြင့္မရ၊ တကယ့္ဒဏ္ရာေတြကို မွတ္တမ္းတင္ခြင့္မရေစေအာင္၊ မီး သၿဂႋဳဟ္လိုက္တာေတြၾကားခဲ့ရပါတယ္။ အခုလိုေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္ဖို႔ အမိန္႔ေပးေနသူေတြကို သတိေပးခ်င္ပါတယ္၊ အခုလို လုပ္တာသက္သက္ကိုက၊ အျပစ္ရွိတာသိတဲ့ စိတ္ဓာတ္ သက္ေသျဖစ္ၿပီး၊ တာဝန္ရွိေၾကာင္း သက္ေသအျဖစ္သံုးႏိုင္ပါတယ္။”
အဲ့ဒီေတာ့ လက္ရွိရထားၿပီးသားအေထာက္အထားေတြအေပၚ အေရးပါႏိုင္တဲ့ ကနဦး ေတြ႔ရွိသံုးသပ္ခ်က္ကိုေမးရာမွာေတာ့၊ အတိအက်ေျပာဖို႔ေစာေသးတယ္၊ အခ်ိန္ယူ စီစစ္ သံုးသပ္ေနရဆဲမို႔ပါလို႔ဆိုၿပီ၊ လက္ရွိထူးျခားတာကို သူက အခုလိုရွင္းျပပါတယ္။
“ကၽြန္ေတာ္တုိ႔အေနနဲ႔ အခုေတြ႔ထားရတာေတြအရ အထူးစိုးရိမ္စရာေတြ ရွိေနပါတယ္။ လူေထာင္ဂဏန္းေတြနဲ႔ခ်ီၿပီး မတရားဖမ္းဆီးေနတဲ့ သေဘာပါ။ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြက ဒီလူေတြကို လာေခၚၿပီးသြားရင္၊ သူတို႔မိသားစုေတြ ရင္းႏွီးသူေတြအေနနဲ႔၊ သတင္းအခ်က္အလက္ မရၾကေတာ့ဘူး။ ဒါက လူမသိသူမသိေပ်ာက္ဆံုးမူဆိုင္ရာ ႏုိင္ငံတကာရာဇဝတ္မူႀကီးပါ။ ေနာက္ အေၾကာင္းျပခ်က္မေပးဘဲ ဖမ္းသြားတာလည္းပါေတာ့ လူသားမ်ိဳးႏြယ္အေပၚႀကီးမားတဲ့ ရာဇဝတ္မူ Crime Against Humanity ေျမာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္မိမိအသက္အႏၱရာယ္မရွိဘဲ၊ သတ္ျဖတ္မူေတြကလည္း အလားတူ ရာဇဝတ္မူမ်ိဳးပါ။”
ဒါ့အျပင္ အခု ျမန္မာႏိုင္ငံကက်ဴးလြန္မူမွာ အေရးပါတာကိုလည္း IIMM အႀကီးအကဲက ခုလိုဆက္ရွင္းျပပါတယ္။
“ျမန္မာႏိုင္ငံကိစၥမကိုင္တြယ္ခင္တုန္းက ကေမာၻဒီးယားက ခမာနီခံုရံုးေတြမွာ တာဝန္ယူခဲ့ပါတယ္၊ ၂၀၁၉ ခုႏွစ္ကမွ အဲ့ဒီအလုပ္ကိုနားခဲ့တာပါ။ အဲ့ဒီမွာက ဟိုး ၁၉၇၀ ႏွစ္ေတြတုန္းက က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ရာဇဝတ္မူေတြကို ျပန္ကိုင္ရတာဗ်။ အဲ့ဒီေတာ့ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္မူက်ဴးလြန္ေအာင္ အမိန္႔ေပးထားသူ ဘယ္သူမဆို၊ ဘယ္ေတာ့မွ ေကာင္းေကာင္း အိပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ဒီတရားမွ်တမူရေရးက၊ ေနာက္ဆံုးတခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ကိုယ့္အိမ္တံခါးအေရာက္ လာေခါက္မွာမို႔ပါ။ တရားမွ်တမူရေရးဆိုတာက အၾကာႀကီးကို ဆက္ရွင္သန္ႏိုင္တာမ်ိဳးပါ။”
အဲဒီေတာ့ အဓိကတာဝန္ရွိတဲ့ လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ေတြကို အဓိက ဘာေျပာခ်င္ပါလဲလို႔ေမးရာမွာ KoumJian က
“လံုၿခံဳေရးအဖြဲ႔ေတြကို ကၽြန္ေတာ္အႀကံေပးခ်င္တာ၊ ျပန္သတိျပဳေစခ်င္တာကေတာ့၊ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒအေျခခံအခ်က္ေတြပါ။ အထက္ကအမိန္႔ေၾကာင့္ ဒီႏိုင္ငံတကာဥပေဒကို က်ဴးလြန္ခဲ့ရတာပါလို႔၊ ဆင္ေျခေပးလို႔ မရပါဘူး။ တကယ္တာဝန္ရွိခဲ့တာက၊ ဒီႏိုင္ငံတကာရာဇဝတ္မူေျမာက္တဲ့အမိန္႔ကို လိုက္နာဖို႔ ျငင္းခဲ့ရမွာပါ။ ေနာက္အမိန္႔ေပးေနသူေတြကိုလည္း ေျပာခ်င္ပါတယ္၊ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒေတြေအာက္မွာ သူတို႔တကယ္တာဝန္ရွိတာက၊ ဒီရာဇဝတ္မူေတြမျဖစ္ေအာင္နဲ႔ အခုလို ရာဇဝတ္မူမွာတာဝန္ရွိသူလာေတြကိုအျပစ္ေပးႏိုင္ေအာင္ လိုအပ္တာ၊ သင့္ေတာ္တာ အားလံုးလုပ္ေပးဖို႔ပါ။ လုပ္ေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ရင္ေတာ့၊ ႏိုင္ငံတကာ ဥပေဒေအာက္မွာ တာဝန္ယူတာဝန္ခံရမူရွိလာပါလိမ့္မယ္။ အရင္ေျပာခဲ့သလိုပဲ၊ ႏိုင္ငံတကာ တရားမွ်တမူ ရွာေဖြေရးက သက္တမ္းရွည္ၾကာတတ္ပါတယ္။”
တကယ္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံထဲ စစ္အာဏာသိမ္းအၿပီး ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပပြဲေတြ ႏိုင္ငံတဝွမ္း ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနရာမွာ၊ စစ္တပ္ဖက္ကလည္း ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းမူေတြ ဆက္တိုက္လုပ္ေဆာင္လာေနတာမို႔ ဒီ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မူေတြ ပိုႀကီးမားလာမွာကို ႏိုင္ငံတကာမွာ အထူးစိုးရိမ္ေနပါတယ္။
No comments:
Post a Comment