" ယူနီကုတ်နှင့် ဖော်ဂျီ ဖောင့် နှစ်မျိုးစလုံးဖြင့် ဖတ်နိုင်အောင်( ၂၁-၀၂-၂၀၂၂ ) မှစ၍ဖတ်ရှုနိုင်ပါပြီ။ (  Microsoft Chrome ကို အသုံးပြုပါ ) "

Wednesday, September 9, 2020

ရုိဟင္ဂ်ာသတ္ျဖတ္မႈ စစ္သားႏွစ္ဦးထြက္ဆုိခ်က္ ယုံၾကည္ ရေလာက္ (Fortify Rights)

VOA
ဗြီအိုုေအ (ျမန္မာဌာန)
09 စက္တင္ဘာ၊ 2020
ေက်ာ္ေက်ာ္သိန္း
ရခိုင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕မွာ တပ္စဲြထားတဲ့ ျမန္မာ့စစ္တပ္ တပ္ဖဲြ႔၀င္မ်ား။ (ၾသဂုတ္ ၃၁၊ ၂၀၁၇)  

ရခုိင္ျပည္နယ္ စစ္ဆင္ေရးေတြအတြင္း ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို အစုအေဝးလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ တျခားရာဇဝတ္ မႈေတြမွာ ပါဝင္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ စစ္သားႏွစ္ဦးရဲ႕ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြဟာ ယံုၾကည္ႏုိင္ေလာက္တဲ့ ထြက္ဆိုခ်က္ ေတြျဖစ္တယ္လို႔ Fortify Rights လူ႔အခြင့္အေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Matthew Smith က ဗီြ အုိေအကိုေျပာပါတယ္။



တပ္ကထြက္ေျပးၿပီးတဲ့ေနာက္ ရခုိင္လက္နက္ကိုင္ (AA) အဖြဲ႔ေရွ႕မွာ အဲဒီစစ္သားႏွစ္ဦး ထြက္ဆိုခဲ့တာျဖစ္ ၿပီး AA က ႐ိုက္ကူးမွတ္တမ္းတင္ထားတဲ့ ဗီြဒီယိုကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္ၾကည့္ၿပီးေတာ့ ဆန္းစစ္ခဲ့တာလို႔ Matthew Smith ကေျပာပါတယ္။ ဒီစစ္သားႏွစ္ဦး ထြက္ဆိုထားတဲ့ထဲမွာ အဓိကအေရးပါတဲ့ အခ်က္ေတြ က ဘာေတြပါလဲ ... သူတို႔ရဲ႕ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြကေရာ ဘယ္ေလာက္ ယံုၾကည္ရေလာက္ပါသလဲ ... ဒီေမး ခြန္းေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး Fortify Rights အဖြဲ႔ရဲ႕ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္ Matthew Smith ကို ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားတဲ့ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက တင္ျပထားပါတယ္။

ေျခလ်င္တပ္ရင္း ၅၆၅ ကလို႔ေျပာတဲ့ အသက္ ၃၃ ႏွစ္အ႐ြယ္ ကိုမ်ိဳးဝင္းထြန္းဆိုသူနဲ႔ေျခလ်င္တပ္ရင္း ၃၅၃ ကလို႔ေျပာတဲ့ အသက္ ၃၀ အ႐ြယ္ ကိုေဇာ္ႏိုင္ထြန္းဆိုသူတို႔ႏွစ္ဦးဟာ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္မွာ တပ္သားေတြ အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနတာကေန ၂၀၂၀ ျပည့္ႏွစ္၊ ေမလနဲ႔ ဇြန္လေတြမွာ တပ္ကေန အသီးသီး ထြက္ေျပးခဲ့ၾကသူေတြျဖစ္တယ္လို႔ Fortify Rights ရဲ႕ ဒီကေန႔ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေျပာထားပါတယ္။

တပ္ကထြက္ေျပးၿပီးတဲ့ေနာက္ AA အဖြဲ႔ဆီေရာက္သြားၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ၂၀၁၆ နဲ႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ေတြက လုပ္ခဲ့တဲ့ တပ္မေတာ္စစ္ဆင္ေရးေတြအတြင္း သူတို႔ ပါဝင္ခဲ့တာေတြ၊ ႐ိုဟင္ဂ်ာမြတ္ဆလင္ေတြကို အစုအေ ဝးလိုက္ သတ္ျဖတ္တာအပါအဝင္ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့ၾကတယ္ဆိုတာေတြကို ဝန္ခံေျပာ ဆို ခဲ့တာပါ။ သူတို႔ထြက္ဆိုခဲ့တဲ့ထဲက အဓိကအေရးပါတဲ့အခ်က္ေတြကို Matthew Smith က အႏွစ္ ခ်ဳပ္ ေၿပာျပပါတယ္။

"ဒီစစ္သားႏွစ္ဦးစလံုးဟာ မတူတဲ့ ၿမိဳ႕ႏွစ္ၿမိဳ႕မွာ တာဝန္က်ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္က အေရးပါတဲ့အခ်က္လို႔ က်ေနာ္ထင္ပါတယ္။ တူညီတဲ့အခ်ိန္ကာလ ပတ္ဝန္းက်င္ေလာက္မွာ တေယာက္က ေမာင္းေတာမွာရွိခဲ့ၿပီး ေနာက္တေယာက္က ဘူးသီးေတာင္မွာ ရွိေနခ့ဲပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအားလံုးကုိ ရွင္းပစ္ဖို႔ ဒါမွ မဟုတ္ သတ္ျဖတ္ပစ္ဖို႔ သူတို႔ရဲ႕ အထက္အရာရွိေတြက အမိန္႔ေပးခဲ့တယ္ဆိုတာ ႏွစ္ေယာက္စလံုးက ထြက္ဆိုထားပါတယ္။ ဒီအခ်က္က လူမ်ဳိးတံုးသတ္ျဖတ္မႈနဲ႔ ဆိုးရြားရက္စက္လွတဲ့ ျပစ္မႈေတြကို က်ဴးလြန္ဖို႔ ေနရာေဒသအသီးသီးမွာ ေရာက္ေနခဲ့တဲ့ တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႔ေတြအတြက္ စစ္တပ္တြင္းမွာ တူညီတဲ့အမိန္႔ေပး ခဲ့တယ္ဆိုတာကို ရည္ၫႊန္းေနပါတယ္။ ဒါက သိပ္ကို အေရးပါတဲ့အခ်က္ပါ။ ေနာက္ထပ္ သိပ္အေရးပါတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ အမ်ဳိးသား၊ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ ကေလးငယ္ အေယာက္ ၁၈၀ ထိကို သတ္ျဖတ္တာမွာ သူတို႔ပါ ဝင္ခဲ့တယ္ဆိုတာ ဒီလူႏွစ္ေယာက္က ဝန္ခံထြက္ဆိုထားတဲ့အခ်က္ပါ။ ေျပာထားတဲ့ထဲမွာ မုဒိန္းက်င့္တာ၊ လိင္ပိုင္းအဓမၼျပဳက်င့္တာေတြနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အခ်က္ေတြလည္း ပါပါတယ္။ ဒါကလည္း လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ အရင္က မွတ္တမ္းတင္ထားတာေတြနဲ႔ ကိုက္ညီၿပီး သိပ္ကိုအေရးပါတဲ့ ထြက္ဆိုခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။"

စစ္သားႏွစ္ဦးရဲ႕ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြဟာ သူတို႔ဆီမွာေရာ၊ ကုလသမဂၢမွာပါ ရွိထားတဲ့ အေထာက္အထား မွတ္တမ္းေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတယ္လို႔လည္း Matthew Smith ကေျပာပါတယ္။

"ဒီျမန္မာစစ္သားႏွစ္ဦး ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ခဲ့တယ္လို႔ ထြက္ဆိုထားတဲ့ ဗီြဒီယိုႏွစ္ခုကို က်ေနာ္တို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ဆန္းစစ္ သံုးသပ္ခဲ့ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အျမင္အရ ဗီြဒီယိုထဲမွာ သူတို႔ေျပာထားတာေတြဟာ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္နဲ႔ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္အတြင္း ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တာေတြကို က်ေနာ္တို႔ မွတ္တမ္းတင္ထားေတြနဲ႔ ကိုက္ညီ ႐ံု သာမက ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔က မွတ္တမ္းတင္ထားတာေတြနဲ႔ပါ ကိုက္ညီပါတယ္။ ထြက္ဆိုထားတဲ့ထဲက အေသးစိတ္အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ အရင္က မွတ္တမ္းတင္ထားတာေတြနဲ႔ ကိုက္ညီပါ တယ္။ ဒီအခ်က္ေတြနဲ႔ တျခားအခ်က္ေတြအရ ေျပာထားတဲ့ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြဟာ ယံုၾကည္ေလာက္ပါ တယ္။"

လက္ရွိမွာ သူတို႔ႏွစ္ဦးဟာ ႏုိင္ငံတကာ ရာဇဝတ္တရားခံု႐ံုး (ICC) ရွိတဲ့ နယ္သာလန္ႏုိင္ငံ၊ The Hague ၿမိဳ႕မွာေရာက္ေနၿပီလို႔ Fortify Rights အဖြဲ႔ကေရာ၊ ကေနဒါ CBC ႐ုပ္သံလႊင့္သတင္းဌာနနဲ႔ အေမရိကန္ The New York Times သတင္းဌာနတို႔ကပါ ေျပာထားပါတယ္။ ICC ဘက္ကေတာ့ ဒီအေျခအေနေပၚမွာ အတည္ျပဳတာမ်ဳိး ဒါမွမဟုတ္ ျငင္းဆိုတာမ်ဳိးမလုပ္ဘဲ စစ္သားႏွစ္ဦးကို ထိန္းသိမ္းထားတယ္ဆိုတာကိုပဲ ျငင္းထားတာလို႔ Matthew Smith ကေျပာပါတယ္။

"အေၾကာင္းအရာတစ္ခုလံုးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သူတို႔မျငင္းပါဘူး၊ "ထိန္းသိ္္မ္းထားတယ္" ဆိုတဲ့ ေျပာဆိုခ်က္ ကိုပဲ ျငင္းတာပါ။ ဒီအေျခအေနနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တကယ့္အေၾကာင္းအရာက ဘာလဲဆိုေတာ့ အရပ္သားေတြ ကို အစုအေဝးလိုက္ သတ္ျဖတ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္က စစ္သားႏွစ္ဦး The Hague မွာေရာက္ေန တယ္ဆို တာပါ။ ဒါက မၾကံဳစဖူးကိစၥပါ။ ဒါဟာ ႐ိုဟင္ဂ်ာလူထုအတြက္သာမက ျမန္မာစစ္တပ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ ဆိုး ရြားရက္စက္လွတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြကေန လြတ္ေျမာက္ခဲ့သူေတြ အားလံုးအတြက္ပါ အေရးႀကီးတယ္လုိ႔ က်ေ နာ္ ထင္ပါတယ္။"

ေရွ႕ဆက္ဘာျဖစ္မယ္ဆုိတာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း မရွိေသးဘူးလို႔ Matthew Smith ကေျပာၿပီး သူတို႔အေနနဲ ႔ေတာ့ ICC ကို တိုက္တြန္းထားတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။

"ဒီလူႏွစ္ေယာက္ကို စစ္ေဆးစီရင္ၿပီး အတြင္းလူ မ်က္ျမင္သက္ေသေတြအျဖစ္ သူတို႔နဲ႔ လက္တြဲလုပ္
ေဆာင္ ဖို႔ ICC ကို က်ေနာ္တို႔ အားေပးတိုက္တြန္းေနပါတယ္။ ဒါေတြအားလံုးျဖစ္လာဖို႔က တရား႐ံုးအေနနဲ႔ သတ္မွတ္ လုပ္ထုံုးလုပ္နည္းေတြအတိုင္း လုပ္ရပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီရည္ရြယ္ခ်က္တခုခု အလြယ္တကူ ရလာ လိမ့္မယ္ဆိုတာမ်ဳိးေတာ့ က်ေနာ္မေျပာခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ေမ ွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ တရား႐ံုးေပၚ မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ အျပည့္အဝယံုၾကည္ပါတယ္။ ICC ဟာ ဒီကေန႔ က်ေနာ္တို႔ကမာၻမွာ သိပ္ကိုအေရး ပါတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတခုပါ။ သူတို႔ လုပ္ေဆာင္ေနတာေတြအေပၚ က်ေနာ္တို႔ယံုၾကည္ပါတယ္။ သူတို႔ကို အေ ထာက္အကူျပဳဖို႔ က်ေနာ္တို႔ တတ္ႏုိင္တာမွန္သမ ွ် လုပ္ေဆာင္ေပးခ်င္ပါတယ္။"

ဒီစစ္သားႏွစ္ဦးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး မွတ္ခ်က္ေပးဖို႔ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ စစ္ဘက္ ေျပာခြင့္ရပုဂၢိဳလ္ေတြကို ႐ိုက္တာက ဆက္သြယ္ခဲ့ေပမယ့္ ဖုန္းလက္ခံေျဖဆိုျခင္းမရွိခဲ့ဘူးလို႔ ႐ိုက္တာသတင္းတပုဒ္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ေခၚဆိုတာကို ျမန္မာအစိုးရက လက္မခံသလို ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ရည္႐ြယ္ခ်က္ရွိရွိ က်ဴးလြန္လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာေတြ မရွိဘူးလို႔ အစိုးရကေရာ တပ္မေတာ္ကပါ အႀကိမ္ႀကိမ္ ျငင္းဆိုထားပါတယ္။ 

No comments:

Post a Comment

/* PAGINATION CODE STARTS- RONNIE */ /* PAGINATION CODE ENDS- RONNIE */