2020.01.31
ၿဗိတိန္သံအမတ္ႀကီး Mr. Dan Chugg ကို ၂၀၂၀၊ ဇန္နဝါရီ ၃၀ ရက္ေန႔က ေတြ႕ရစဥ္
ဓါတ္ပုံ - ေနမ်ိဳးထြန္း/ RFA
ဓါတ္ပုံ - ေနမ်ိဳးထြန္း/ RFA
ၿဗိတိန္သံအမတ္ႀကီး Mr. Dan Chugg က ၿဗိတိန္အစိုးရသစ္ အေျပာင္းအလဲရွိေပမယ့္လည္း ျမန္မာ နိုင္ငံ အေပၚထားရွိတဲ့ ၿဗိတိန္ရဲ့ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒက အေျပာင္းအလဲမရွိဘဲ၊ နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ ေအာင္ျမင္မႈရတဲ့အထိ ဆက္လက္ေထာက္ခံအားေပးသြားဖို႔ရွိတယ္လို႔ RFA နဲ႔ သီးသန႔္ အင္ တာဗ်ဴးမွာ ေျပာဆိုလိုက္ပါတယ္။
ဒီေန႔ ဇန္နဝါရီ ၃၁ ရက္ေန႔မွာ ၿဗိတိန္အစိုးရဟာ Brexit လို႔ေခၚတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ EU ကေန တရားဝင္ႏုတ္ ထြက္လိုက္ပါၿပီ။ ၿဗိတိန္နိုင္ငံဟာ ဥေရာပသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံ ၂၇ နိုင္ငံနဲ႔ ၄၇ ႏွစ္ၾကာ လက္တြဲခဲ့ၿပီးေတာ့ ဒီကေန႔မွာ အဆုံးသတ္လိုက္တာပါ။ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က Brexit ထြက္ခြာမႈကို "ႏွစ္သစ္တစ္ခုရဲ့ နံနက္ခင္း ေရာင္ျခည္ဦး" လို႔ တင္စားခဲ့ပါတယ္။
ဒီလိုအေျပာင္းအလဲေတြရွိေပမယ့္ ၿဗိတိန္နဲ႔ ျမန္မာၾကား ထူးျခားတဲ့ေျပာင္းလဲမႈမရွိဘူးလို႔ သံအမတ္ႀကီး Dan Chugg က ေျပာျပပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လက္ရွိ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဟာ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ့ အတြင္းေရးမႉးရာထူးနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံကို ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္လာေရာက္ခဲ့ဖူးသူျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ နဲ႔လည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ဆက္ဆံေရးရွိသူျဖစ္တယ္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။
“အစိုးရသစ္တက္လာေပမယ့္ ၿဗိတိန္နိုင္ငံရဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚထားတဲ့ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒက ေျပာင္း လဲမ သြားပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ျမန္မာနိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ နိုင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ ေအာင္ျမင္တာကို လိုလားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ေထာက္ပံ့ေပးခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ဆက္တိုက္ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့သလိုမ်ိဳးေပါ့။ နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေအာင္ျမင္တဲ့အထိ က်ေနာ္တို႔လုပ္ေပးနိုင္တဲ့ အတိုင္းအတာထိ လုပ္ေပးသြားမွာပါ။” သံအမတ္ႀကီး Dan Chugg ေျပာျပသြားတာပါ။
ၿဗိတိန္ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ဒီမိုကေရစီအေရး၊ စီးပြားဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ က်န္းမာေရး အစရွိတဲ့ က႑ေတြမွာ ဆက္တိုက္ကူညီေနတာေတြရွိၿပီးေတာ့ ဂ်ပန္နိုင္ငံၿပီးရင္ ဒုတိယေျမာက္ အႀကီးဆုံး အလႉရွင္ျဖစ္ တယ္ လို႔ လည္း သူက ဆိုပါတယ္။ ႏွစ္နိုင္ငံ ကုန္သြယ္မႈကို ျမႇင့္တင္ဖို႔အတြက္လည္း သံအမတ္ႀကီး Dan Chugg ကိုယ္တိုင္ ဦးစီးၿပီးေတာ့ ကမကထ လုပ္ေနတဲ့အစီအစဥ္ေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ လာမယ့္ ေဖ ေဖာ္ ဝါရီ ပထမအပတ္ထဲမွာပဲ လန္ဒန္က စီးပြားေရးသမားေတြ ျမန္မာနိုင္ငံကို လာေရာက္ လည္ပတ္ၿပီး ေတာ့ ကုန္သြယ္မႈကိစၥေတြကို ေလ့လာဖို႔ရွိတယ္လို႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။
စီးပြားေရးကိစၥအတြက္ ေျခလွမ္းေတြျပင္ေနေပမယ့္ တစ္ဘက္မွာ ၿဗိတိန္ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နိုင္ငံတကာစင္ျမင့္ေပၚမွာ မားမားမတ္မတ္ေရွ႕ထြက္ ရပ္တည္တဲ့နိုင္ငံလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္က ျမန္မာလူထုရပ္တည္တဲ့အျမင္နဲ႔ ကြဲလြဲမႈေတာ့ရွိပါတယ္။ နိုင္ငံတကာတရာ႐ုံး ICJ က ခ် မွတ္ လိုက္တဲ့ ၾကားျဖတ္စီရင္ခ်က္ ေလးရပ္ကိုလည္း ၿဗိတိန္အစိုးရက ေထာက္ခံေၾကာင္း တရားဝင္ ေၾက ညာ ထားပါတယ္။
ICJ အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ NLD အစိုးရက အေရးတယူ သြားေရာက္ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းၿပီးေတာ့၊ စစ္ရာ ဇဝတ္ မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တာကို NLD အစိုးရက တရား႐ုံးေရွ႕ေမွာက္ဝန္ခံတာကိုလည္း သတိျပဳမိတယ္လို႔ Dan Chugg က ေျပာပါတယ္။ အဲဒီလို ဝန္ခံတာက အေရးႀကီးတဲ့ ကနဦး ေျခလွမ္းျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူကဆိုပါတယ္။
“ႏွစ္ေတြအၾကာႀကီး ၾကာျမင့္နိုင္တဲ့ အမႈကို ရင္ဆိုင္ေနတဲ့ကာလမွပဲ ICJ က ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ၾကားျဖတ္ စီရင္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။” လို႔ Dan Chugg က မွတ္ခ်က္ျပဳ ပါတယ္။
တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း စစ္ရာဇဝတ္က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို စစ္တရား႐ုံးမွာ ေဆာင္ရြက္ေနတာရွိပါတယ္။ ၂၀၂၀ အေစာပိုင္းမွာပဲ ဘူးသီးေတာင္မွာ ၾကားနာေနတဲ့ ဂူတာျပင္အမႈကို အၿပီးသတ္စီရင္မယ္လို႔ တပ္ မေတာ္ဘက္ကဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရား႐ုံးခ်ိန္း ငါးႀကိမ္ ၿပီးသြားတဲ့အထိ ဘယ္သူက တရားခံ၊ ပတ္သက္သူအေရအတြက္၊ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြကိုလည္း မသိရေသးပါဘူး။
စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံးစီရင္မႈေတြက ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ တရားမၽွတမႈကို ေဆာင္ယူေပးနိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါသလားလို႔ ေမးတဲ့အခါ...
“စစ္ရာဇဝတ္ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို ဖမ္းဆီးၿပီးေတာ့ တရား႐ုံးမွာ အေရးယူတာမ်ိဳးကို တပ္မေတာ္က လုပ္ ေပးရမွာပါ။ အဲဒီလိုလုပ္တဲ့အခါမွာလည္း ယုံၾကည္ကိုးစားရေလာက္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။ ဒါမွလည္း ေျပာထားတဲ့အခ်က္က ဘာလဲဆိုတာ လူေတြ ျမင္ေတြ႕နိုင္မွာပါ”
တကယ္လို႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အားေကာင္းၿပီး လူထုယုံၾကည္ကိုးစားမႈရမယ္ဆိုရင္ ICJ မွာ ျမန္မာ ရင္ ဆိုင္ ေနရတဲ့အမႈအေပၚ သက္ေရာက္မႈတခ်ိဳ႕ ရွိနိုင္တယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီးက သုံးသပ္ျပပါတယ္။ ၂၀၁၇ တပ္မ ေတာ္ရွင္းလင္းေရးစစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ၇ သိန္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ရၿပီး၊ အစုလိုက္ အျပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့အတြက္ နိုင္ငံတကာတရား႐ုံး ICJ၊ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္တရား႐ုံး ICC နဲ႔ အာဂ်င္တီးနားနိုင္ငံ ဖက္ဒရယ္တရား႐ုံးမွာ နိုင္ငံ့အႀကီးအကဲေတြ တရားစြဲဆိုခံထားရပါတယ္။
ဒီေန႔ ဇန္နဝါရီ ၃၁ ရက္ေန႔မွာ ၿဗိတိန္အစိုးရဟာ Brexit လို႔ေခၚတဲ့ ဥေရာပသမဂၢ EU ကေန တရားဝင္ႏုတ္ ထြက္လိုက္ပါၿပီ။ ၿဗိတိန္နိုင္ငံဟာ ဥေရာပသမဂၢ အဖြဲ႕ဝင္နိုင္ငံ ၂၇ နိုင္ငံနဲ႔ ၄၇ ႏွစ္ၾကာ လက္တြဲခဲ့ၿပီးေတာ့ ဒီကေန႔မွာ အဆုံးသတ္လိုက္တာပါ။ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္က Brexit ထြက္ခြာမႈကို "ႏွစ္သစ္တစ္ခုရဲ့ နံနက္ခင္း ေရာင္ျခည္ဦး" လို႔ တင္စားခဲ့ပါတယ္။
ဒီလိုအေျပာင္းအလဲေတြရွိေပမယ့္ ၿဗိတိန္နဲ႔ ျမန္မာၾကား ထူးျခားတဲ့ေျပာင္းလဲမႈမရွိဘူးလို႔ သံအမတ္ႀကီး Dan Chugg က ေျပာျပပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လက္ရွိ ၿဗိတိန္ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဟာ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနရဲ့ အတြင္းေရးမႉးရာထူးနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံကို ႏွစ္ႀကိမ္တိုင္တိုင္လာေရာက္ခဲ့ဖူးသူျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ နဲ႔လည္း ေကာင္းမြန္တဲ့ဆက္ဆံေရးရွိသူျဖစ္တယ္လို႔လည္း သံအမတ္ႀကီးက ေျပာပါတယ္။
“အစိုးရသစ္တက္လာေပမယ့္ ၿဗိတိန္နိုင္ငံရဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံအေပၚထားတဲ့ နိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒက ေျပာင္း လဲမ သြားပါဘူး။ က်ေနာ္တို႔က ျမန္မာနိုင္ငံ ၿငိမ္းခ်မ္းၿပီး ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္တဲ့ နိုင္ငံတစ္ခုအျဖစ္ ေအာင္ျမင္တာကို လိုလားပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ေထာက္ပံ့ေပးခ်င္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ဆက္တိုက္ ေထာက္ပံ့ေပးခဲ့သလိုမ်ိဳးေပါ့။ နိုင္ငံေတာ္ အတိုင္ပင္ခံ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေအာင္ျမင္တဲ့အထိ က်ေနာ္တို႔လုပ္ေပးနိုင္တဲ့ အတိုင္းအတာထိ လုပ္ေပးသြားမွာပါ။” သံအမတ္ႀကီး Dan Chugg ေျပာျပသြားတာပါ။
ၿဗိတိန္ဟာ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ဒီမိုကေရစီအေရး၊ စီးပြားဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး၊ က်န္းမာေရး အစရွိတဲ့ က႑ေတြမွာ ဆက္တိုက္ကူညီေနတာေတြရွိၿပီးေတာ့ ဂ်ပန္နိုင္ငံၿပီးရင္ ဒုတိယေျမာက္ အႀကီးဆုံး အလႉရွင္ျဖစ္ တယ္ လို႔ လည္း သူက ဆိုပါတယ္။ ႏွစ္နိုင္ငံ ကုန္သြယ္မႈကို ျမႇင့္တင္ဖို႔အတြက္လည္း သံအမတ္ႀကီး Dan Chugg ကိုယ္တိုင္ ဦးစီးၿပီးေတာ့ ကမကထ လုပ္ေနတဲ့အစီအစဥ္ေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ လာမယ့္ ေဖ ေဖာ္ ဝါရီ ပထမအပတ္ထဲမွာပဲ လန္ဒန္က စီးပြားေရးသမားေတြ ျမန္မာနိုင္ငံကို လာေရာက္ လည္ပတ္ၿပီး ေတာ့ ကုန္သြယ္မႈကိစၥေတြကို ေလ့လာဖို႔ရွိတယ္လို႔လည္း သူက ေျပာပါတယ္။
စီးပြားေရးကိစၥအတြက္ ေျခလွမ္းေတြျပင္ေနေပမယ့္ တစ္ဘက္မွာ ၿဗိတိန္ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာ လူ႔အခြင့္အေရး နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နိုင္ငံတကာစင္ျမင့္ေပၚမွာ မားမားမတ္မတ္ေရွ႕ထြက္ ရပ္တည္တဲ့နိုင္ငံလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်က္က ျမန္မာလူထုရပ္တည္တဲ့အျမင္နဲ႔ ကြဲလြဲမႈေတာ့ရွိပါတယ္။ နိုင္ငံတကာတရာ႐ုံး ICJ က ခ် မွတ္ လိုက္တဲ့ ၾကားျဖတ္စီရင္ခ်က္ ေလးရပ္ကိုလည္း ၿဗိတိန္အစိုးရက ေထာက္ခံေၾကာင္း တရားဝင္ ေၾက ညာ ထားပါတယ္။
ICJ အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ NLD အစိုးရက အေရးတယူ သြားေရာက္ ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းၿပီးေတာ့၊ စစ္ရာ ဇဝတ္ မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တာကို NLD အစိုးရက တရား႐ုံးေရွ႕ေမွာက္ဝန္ခံတာကိုလည္း သတိျပဳမိတယ္လို႔ Dan Chugg က ေျပာပါတယ္။ အဲဒီလို ဝန္ခံတာက အေရးႀကီးတဲ့ ကနဦး ေျခလွမ္းျဖစ္တယ္လို႔လည္း သူကဆိုပါတယ္။
“ႏွစ္ေတြအၾကာႀကီး ၾကာျမင့္နိုင္တဲ့ အမႈကို ရင္ဆိုင္ေနတဲ့ကာလမွပဲ ICJ က ခ်မွတ္လိုက္တဲ့ ၾကားျဖတ္ စီရင္ခ်က္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။” လို႔ Dan Chugg က မွတ္ခ်က္ျပဳ ပါတယ္။
တပ္မေတာ္ဘက္ကလည္း စစ္ရာဇဝတ္က်ဴးလြန္တဲ့သူေတြကို စစ္တရား႐ုံးမွာ ေဆာင္ရြက္ေနတာရွိပါတယ္။ ၂၀၂၀ အေစာပိုင္းမွာပဲ ဘူးသီးေတာင္မွာ ၾကားနာေနတဲ့ ဂူတာျပင္အမႈကို အၿပီးသတ္စီရင္မယ္လို႔ တပ္ မေတာ္ဘက္ကဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ တရား႐ုံးခ်ိန္း ငါးႀကိမ္ ၿပီးသြားတဲ့အထိ ဘယ္သူက တရားခံ၊ ပတ္သက္သူအေရအတြက္၊ ထြက္ဆိုခ်က္ေတြကိုလည္း မသိရေသးပါဘူး။
စစ္ဘက္ဆိုင္ရာ တရား႐ုံးစီရင္မႈေတြက ရိုဟင္ဂ်ာေတြအတြက္ တရားမၽွတမႈကို ေဆာင္ယူေပးနိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါသလားလို႔ ေမးတဲ့အခါ...
“စစ္ရာဇဝတ္ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြကို ဖမ္းဆီးၿပီးေတာ့ တရား႐ုံးမွာ အေရးယူတာမ်ိဳးကို တပ္မေတာ္က လုပ္ ေပးရမွာပါ။ အဲဒီလိုလုပ္တဲ့အခါမွာလည္း ယုံၾကည္ကိုးစားရေလာက္ၿပီး ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။ ဒါမွလည္း ေျပာထားတဲ့အခ်က္က ဘာလဲဆိုတာ လူေတြ ျမင္ေတြ႕နိုင္မွာပါ”
တကယ္လို႔ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အားေကာင္းၿပီး လူထုယုံၾကည္ကိုးစားမႈရမယ္ဆိုရင္ ICJ မွာ ျမန္မာ ရင္ ဆိုင္ ေနရတဲ့အမႈအေပၚ သက္ေရာက္မႈတခ်ိဳ႕ ရွိနိုင္တယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီးက သုံးသပ္ျပပါတယ္။ ၂၀၁၇ တပ္မ ေတာ္ရွင္းလင္းေရးစစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ၇ သိန္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကို ထြက္ေျပးခဲ့ရၿပီး၊ အစုလိုက္ အျပဳံလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈေတြ က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့အတြက္ နိုင္ငံတကာတရား႐ုံး ICJ၊ နိုင္ငံတကာ ရာဇဝတ္တရား႐ုံး ICC နဲ႔ အာဂ်င္တီးနားနိုင္ငံ ဖက္ဒရယ္တရား႐ုံးမွာ နိုင္ငံ့အႀကီးအကဲေတြ တရားစြဲဆိုခံထားရပါတယ္။
No comments:
Post a Comment