ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ၂၀၁၇ က ျမန္မာလံုၿခံဳေရးတပ္ေတြ နယ္ေျမရွင္းလင္းမႈေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ ထြက္ေျပးသြားတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာ ေတြရဲ႕ အနာဂတ္အေရး ေဆြးေႏြးပြဲကို ၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႔ေတာ္က Woodrow Wilson Center မွာ ဧၿပီလ ၂ ရက္ေန႔က က်င္းပပါတယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲမွာ O.P. Jindal Global တကၠသိုလ္၊ အေရွ႔ေတာင္အာရွေလ့လာေရးဌာန ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Dr. Nehginpao Kipgen က ဦးေဆာင္ ေဆြးေႏြးခဲ့တာပါ။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံက ဒုကၡသည္ စခန္းမွာ ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေနနဲ႔ ရင္ ဆိုင္ရႏိုင္တဲ့ အေျခအေနနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ကိုေအာင္ေအာင္က ေမးျမန္းရာမွာေတာ့ သူက အခုလို စေျပာ ပါတယ္။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။ တခ်က္က ျမန္မာစစ္အစိုးရက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ Agreement လုပ္တဲ့အတိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို ျမန္မာျပည္ျပန္ေခၚသြားမလား။ ဒုတိယအခ်က္က အဲဒါမျဖစ္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ ဘဂၤလား
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။ တခ်က္က ျမန္မာစစ္အစိုးရက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္နဲ႔ Agreement လုပ္တဲ့အတိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကို ျမန္မာျပည္ျပန္ေခၚသြားမလား။ ဒုတိယအခ်က္က အဲဒါမျဖစ္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ ဘဂၤလား
ေဒ့ရွ္က Bhasan char ကၽြန္းကို ပို႔မလား လူသိန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး သူတို႔ ေရႊ႕မယ္လို႔ ေျပာတာေလ ။ တတိယ အခ်က္ ကေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာတို႔ကိုတျခားႏိုင္ငံ resettlement third country ေပါ့ေနာ္ အဲဒီ ၃ ခုကေတာ့ အလားအ လာ ရွိႏိုင္တယ္ ဒါေပမယ့္ ဘယ္ဟာျဖစ္မလဲဆိုတာ အာမခံေျပာလို႔မရဘူး။
ကိုေအာင္ေအာင္။ ။ ျမန္မာအစိုးရကေနၿပီးေတာ့ တခ်ိဳ႕ သူတို႔ စိစစ္ၿပီးသား ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျပန္လက္ခံ မယ္လို႔ သူတို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေပၚလာတာကို မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လို႔ ထင္ပါသလဲ။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။အဓိက ၂ ခုရွိတယ္။ အဓိက Identity နဲ႔ Citizenship ကိစၥေပ့ါေနာ္။ ဥပမာ- ရိုဟင္ဂ်ာေတြက ျပန္သြားမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ေတာင္းဆိုခ်က္အတိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာကို အသိအမွတ္ျပဳေပး ၊ အဲဒီ အျပင္ သူတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ႏိုင္တဲ့ဟာကို အာမခံေပးေစခ်င္တယ္ ျမန္မာအစိုးရကေန။ ဒါေပမယ့္ အခုအ ထိက သူတို႔စဥ္းစားေပးမယ္ဆိုတာပဲရွိတယ္။ အာမခံခ်က္မရွိဘူး။ ေနာက္တခုက Security ကိစၥေပါ့ ။ သူ တို႔ျပန္သြားရင္ အရင္ကလို ျပႆနာျပန္ႀကံဳမလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စရာေတြလည္း ရွိေသးတယ္။
ကိုေအာင္ေအာင္။ ။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အသိအမွတ္ျပဳေပးဖို႔ဆိုတဲ့ ကိစၥေရာ ဘယ္ေလာက္အလားအလာ ရွိႏိုင္ပါသလဲ။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္နဲ႔ အသိအမွတ္မျပဳရင္ေတာင္မွ က်ေနာ္ထင္တယ္ ၊ အားလံုး မဟုတ္ရင္ေတာင္ သူတို႔ဘိုးဘြားကတည္းက ေမြးတဲ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျမန္မာဥပေဒအရ လက္ခံႏိုင္တဲ့လူေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကို စနစ္တက်နဲ႔ လုပ္ေပးမွ သူတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးရႏိုင္တဲ့ လူေတြကို ေပးသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္ အားလံုးမဟုတ္ရင္ေတာင္မွေနာ္။
ကိုေအာင္ေအာင္။ ။ Bhasan char ကၽြန္းကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို ပို႔မွာေပါ့ေလ။ သူတို႔အေနနဲ႔ကလည္း အဲဒီကို မသြားခ်င္ဘူး လို႔ေျပာတာရွိပါတယ္။ အဲဒီအလားအလာေရာ ဘာဆက္ျဖစ္ႏိုင္သလဲ။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။ေလာေလာဆည္အေနနဲ႔ အတင္းအက်ပ္ သူတို႔ကို သြားခိုင္းမယ္ မထင္ဘူး။ သူတို႔ကလည္း ေျပာတယ္ voluntary choice ျဖစ္ရမယ္လို႔ သူတို႔ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူသန္းေက်ာ္ တေနရာမွာေနတယ္ဆိုတာကေတာ့ အၾကာၾကီးေနလို႔မရဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔အေနနဲ႔ အေျဖတခု ေတာ့ရွာရမယ္။ အခုေလာေလာဆည္ မသြားခ်င္ရင္ေတာင္မွသြားမယ့္လူေတြကို ေထာက္ပံ႔ေၾကးေတြ၊ သူတို႔ လိုအပ္သမွ် ေပးေပးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္ထင္တယ္ တခ်ိဳ႕လူေတြက သြားခ်င္တဲ့ ဆႏၵ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ တယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုေလာေလာဆည္ေတာ့ ဘာမွ အာမခံခ်က္ေပးလို႔မရဘူး။ အဲဒီဟာထက္ က်ေနာ္ခု နကေျပာသလို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကေန တျခားႏိုင္ငံေတြကို resettlement ကိစၥေပ့ါေနာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အေနနဲ႔ လည္း က်ေနာ္ထင္တယ္ ႏိုင္ငံတကာကို အကူအညီေတာင္းလာမယ့္ အေျခအေနမ်ိဳးလည္း ေရာက္လာမယ္ လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။
ကိုေအာင္ေအာင္။ ။ဒီလထဲမွာပဲ ျမန္မာအစိုးရစစ္တပ္ကေနၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး စစ္ခံုရံုးတခုဖြဲ႔ လိုက္ တယ္။ ဆိုေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ဆိုေတာ့ ။ အဲလို ဖြဲ႔လိုက္တယ္ ဆိုေတာ့ သူတို႔ဆီကေန ဘယ္လိုထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြ ဘာေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးမယ္ ။ဘယ္လိုစံုစမ္းစစ္ေဆး ခ်က္ေတြ ထြက္လာမယ္လို႔ေမွ်ာ္လင့္ပါသလဲ။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ အဲဒါေတြက သိပ္မယံုဘူးလို႔ ေျပာရမယ္ ဘာေၾကာင့္ လဲဆိုေတာ့ ဒါက ပထမဦးဆံုးမဟုတ္ေတာ့ဘူး အၾကိမ္ႀကိမ္လုပ္ၿပီးသား ဒါေပမယ့္ သူတို႔မွာ သိပ္ဘာမွ အေကာင္အထည္မေပၚတာ။ အဓိက ႏိုင္ငံတကာက သိခ်င္တာက ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ကို သူတို႔ေနရာျပန္သြားဖို႔ ျပန္လာဖို႔ အဲဒါအဓိက ၊ သူတို႔စား၀တ္ေနေရး၊ လံုၿခံဳေရး ၊ Identity အဲဒါေတြ သူတို႔ၾကားခ်င္တာ။ အခုအထိ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္သိသေလာက္ဆိုရင္ ေကာ္မတီအမ်ိဳးမ်ိဳးဖြဲ႔လိုက္တယ္ ။ က်ေနာ့္အျမင္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ မွား လည္းမွားႏိုင္တယ္ ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေကာ္မတီေတြက က်ေနာ္သိသေလာက္ျမင္သေလာက္ဆိုရင္ ဘာမွ သိပ္ထူးမယ္လို႔ က်ေနာ္မထင္ဘူး။
အေရွ႔ေတာင္အာရွေလ့လာေရးဌာန ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Dr. Nehginpao Kipgen ကို ကိုေအာင္ အာင္က ေမးျမန္းခဲ့တာပါ။
လင့္၊https://burmese.voanews.com/a/rohingya-myanmar-conference-woodrow-wilson-center-/4859237.html?ltflags=mailer
ကိုေအာင္ေအာင္။ ။ ျမန္မာအစိုးရကေနၿပီးေတာ့ တခ်ိဳ႕ သူတို႔ စိစစ္ၿပီးသား ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို ျပန္လက္ခံ မယ္လို႔ သူတို႔ ေျပာထားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လက္ေတြ႔အေကာင္အထည္ေပၚလာတာကို မေတြ႔ရေသးပါဘူး။ ဘာေၾကာင့္လို႔ ထင္ပါသလဲ။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။အဓိက ၂ ခုရွိတယ္။ အဓိက Identity နဲ႔ Citizenship ကိစၥေပ့ါေနာ္။ ဥပမာ- ရိုဟင္ဂ်ာေတြက ျပန္သြားမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ေတာင္းဆိုခ်က္အတိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာကို အသိအမွတ္ျပဳေပး ၊ အဲဒီ အျပင္ သူတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ႏိုင္တဲ့ဟာကို အာမခံေပးေစခ်င္တယ္ ျမန္မာအစိုးရကေန။ ဒါေပမယ့္ အခုအ ထိက သူတို႔စဥ္းစားေပးမယ္ဆိုတာပဲရွိတယ္။ အာမခံခ်က္မရွိဘူး။ ေနာက္တခုက Security ကိစၥေပါ့ ။ သူ တို႔ျပန္သြားရင္ အရင္ကလို ျပႆနာျပန္ႀကံဳမလား ဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စရာေတြလည္း ရွိေသးတယ္။
ကိုေအာင္ေအာင္။ ။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြကို အသိအမွတ္ျပဳေပးဖို႔ဆိုတဲ့ ကိစၥေရာ ဘယ္ေလာက္အလားအလာ ရွိႏိုင္ပါသလဲ။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။ရိုဟင္ဂ်ာနာမည္နဲ႔ အသိအမွတ္မျပဳရင္ေတာင္မွ က်ေနာ္ထင္တယ္ ၊ အားလံုး မဟုတ္ရင္ေတာင္ သူတို႔ဘိုးဘြားကတည္းက ေမြးတဲ့ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ ျမန္မာဥပေဒအရ လက္ခံႏိုင္တဲ့လူေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔ကို စနစ္တက်နဲ႔ လုပ္ေပးမွ သူတို႔ရဲ႕ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးရႏိုင္တဲ့ လူေတြကို ေပးသင့္တယ္လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္ အားလံုးမဟုတ္ရင္ေတာင္မွေနာ္။
ကိုေအာင္ေအာင္။ ။ Bhasan char ကၽြန္းကို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြကို ပို႔မွာေပါ့ေလ။ သူတို႔အေနနဲ႔ကလည္း အဲဒီကို မသြားခ်င္ဘူး လို႔ေျပာတာရွိပါတယ္။ အဲဒီအလားအလာေရာ ဘာဆက္ျဖစ္ႏိုင္သလဲ။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။ေလာေလာဆည္အေနနဲ႔ အတင္းအက်ပ္ သူတို႔ကို သြားခိုင္းမယ္ မထင္ဘူး။ သူတို႔ကလည္း ေျပာတယ္ voluntary choice ျဖစ္ရမယ္လို႔ သူတို႔ေျပာတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူသန္းေက်ာ္ တေနရာမွာေနတယ္ဆိုတာကေတာ့ အၾကာၾကီးေနလို႔မရဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သူတို႔အေနနဲ႔ အေျဖတခု ေတာ့ရွာရမယ္။ အခုေလာေလာဆည္ မသြားခ်င္ရင္ေတာင္မွသြားမယ့္လူေတြကို ေထာက္ပံ႔ေၾကးေတြ၊ သူတို႔ လိုအပ္သမွ် ေပးေပးမယ္ဆိုရင္ က်ေနာ္ထင္တယ္ တခ်ိဳ႕လူေတြက သြားခ်င္တဲ့ ဆႏၵ ရွိေကာင္းရွိႏိုင္ တယ္။ ဒါေပမယ့္ အခုေလာေလာဆည္ေတာ့ ဘာမွ အာမခံခ်က္ေပးလို႔မရဘူး။ အဲဒီဟာထက္ က်ေနာ္ခု နကေျပာသလို ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကေန တျခားႏိုင္ငံေတြကို resettlement ကိစၥေပ့ါေနာ္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အေနနဲ႔ လည္း က်ေနာ္ထင္တယ္ ႏိုင္ငံတကာကို အကူအညီေတာင္းလာမယ့္ အေျခအေနမ်ိဳးလည္း ေရာက္လာမယ္ လို႔ က်ေနာ္ျမင္တယ္။
ကိုေအာင္ေအာင္။ ။ဒီလထဲမွာပဲ ျမန္မာအစိုးရစစ္တပ္ကေနၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး စစ္ခံုရံုးတခုဖြဲ႔ လိုက္ တယ္။ ဆိုေတာ့ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးဖို႔ဆိုေတာ့ ။ အဲလို ဖြဲ႔လိုက္တယ္ ဆိုေတာ့ သူတို႔ဆီကေန ဘယ္လိုထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြ ဘာေတြကို စံုစမ္းစစ္ေဆးမယ္ ။ဘယ္လိုစံုစမ္းစစ္ေဆး ခ်က္ေတြ ထြက္လာမယ္လို႔ေမွ်ာ္လင့္ပါသလဲ။
Dr. Nehginpao Kipgen ။ ။က်ေနာ့္အေနနဲ႔ကေတာ့ အဲဒါေတြက သိပ္မယံုဘူးလို႔ ေျပာရမယ္ ဘာေၾကာင့္ လဲဆိုေတာ့ ဒါက ပထမဦးဆံုးမဟုတ္ေတာ့ဘူး အၾကိမ္ႀကိမ္လုပ္ၿပီးသား ဒါေပမယ့္ သူတို႔မွာ သိပ္ဘာမွ အေကာင္အထည္မေပၚတာ။ အဓိက ႏိုင္ငံတကာက သိခ်င္တာက ရိုဟင္ဂ်ာေတြ ကို သူတို႔ေနရာျပန္သြားဖို႔ ျပန္လာဖို႔ အဲဒါအဓိက ၊ သူတို႔စား၀တ္ေနေရး၊ လံုၿခံဳေရး ၊ Identity အဲဒါေတြ သူတို႔ၾကားခ်င္တာ။ အခုအထိ အဲဒါေတြကို က်ေနာ္သိသေလာက္ဆိုရင္ ေကာ္မတီအမ်ိဳးမ်ိဳးဖြဲ႔လိုက္တယ္ ။ က်ေနာ့္အျမင္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္ မွား လည္းမွားႏိုင္တယ္ ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေကာ္မတီေတြက က်ေနာ္သိသေလာက္ျမင္သေလာက္ဆိုရင္ ဘာမွ သိပ္ထူးမယ္လို႔ က်ေနာ္မထင္ဘူး။
အေရွ႔ေတာင္အာရွေလ့လာေရးဌာန ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမွဴး Dr. Nehginpao Kipgen ကို ကိုေအာင္ အာင္က ေမးျမန္းခဲ့တာပါ။
လင့္၊https://burmese.voanews.com/a/rohingya-myanmar-conference-woodrow-wilson-center-/4859237.html?ltflags=mailer
No comments:
Post a Comment